«سلسه بحث هایی به مناسبت دهه مبارک فجر» آیا نظام جمهوری اسلامی کارآمد بوده یا خیر؟ ✍️دکترامیرحمزه مهرابی ♦️ «بخش اول» یکی از سوال هایی که همواره بین دوستان و دشمنان انقلاب اسلامی مطرح بوده است، این سوال است که نظام جمهوری اسلامی کارآمد بوده است یا خیر؟ همزمان با دهه فجر و آغاز چهل و سومین سالگرد انقلاب اسلامی، بنا داریم با زبانی ساده به این موضوع بپردازیم . عده ای بابیان دلایلی، نظام جمهوری اسلامی را ناکارآمد معرفی کرده و برخی نیز با ذکر شواهدی این نظام را کاملاً کارآمد می دانند . به جای تأیید یا رّد این دو دیدگاه ، بحثی مختصر پیرامون کارآمدی را مطرح کرده و قضاوت را به خوانندگان عزیز واگذار می کنیم: کارآمدی در «لغت»یعنی، اثر بخشی ، قابلیت ، لیاقت و سودمندی کارآمدی در «اصطلاح »: موفقیت در تحقق «اهداف» با توجه به «امکانات»،« شرایط» و «موانع» با این تعریف در بررسی کارآمدی یک نظام باید میزان تحقق اهداف را با توجه به امکانات ( منابع مادی و معنوی، استعداد ها، ظرفیت ها و ساختارها) و شرایط (سیاسی، اقتصادی، نظامی ،فرهنگی، زمانی، مکانی و ... ) و همچنین میزان و شدت و گستردگی موانع بررسی شود. قضاوت افراد بدون توجه به این ملاک ها ، قاعدتاً ناصحیح خواهد بود . 🔵نظریه های کارآمدی ( ملاک ها و شاخص ها) *نکته مهم در بررسی کارآمدی ، ملاک و شاخص اندازه گیری است . در این زمینه نظریه های و ملاک های زیادی مطرح شده است که عمده ترین آنها عبارتند از : نظریه عدالت، نظریه شاخص های بین المللی، نظریه توفیق، نظریه رضایت، نظریه تکلیف مداری، نظریه «خواص گرایی» یا «عوام گرایی» در اینجا به شرح و توضیح این ملاک ها می پردازیم : 1️⃣-#نظریه_عدالت : یعنی میزان توفیق حکومت در برقراری عدالت، ملاک کارآمدی آن خواهد بود. باید توجه داشت که: اولاً:عدالت به معنی مساوات نیست، ثانیاً: عدالت انواع مختلفی دارد ( توزیعی ، مراوده ای و رویه ای و..) برای سنجش عدالت، شاخص های مختلفی وجود دارد که یکی از شاخص های رایج برای تحقق عدالت، «ضریب جینی» است. شاخص ضریب جینی بین صفر تا 100 است و توزیع درآمد و شکاف طبقاتی را نشان می‌دهد. هرچه این رقم بیشتر باشد از شکاف و نابرابری درآمدی بیشتر حکایت دارد. سازمان ملل در گزارش توسعه انسانی اعلام کرده است که متوسط ضریب جینی ایران طی سال‌های 2010 تا 2015 حدود 37.4 شده که نسبت به ضریب 38.3 درصدی سال های 2005 تا 2013 ، نشان از بهبود وضعیت توزیع درآمد و کاهش نابرابری دارد. ضریب جینی ایران قبل از انقلاب بالاتر از 50 درصد بوده است که نشان می دهد در آن زمان فاصله طبقاتی وحشتناکی حاکم بوده است . بر این اساس، شاخص برابری و عدالت در توزیع درآمد طی 40 سال بعد از انقلاب حدود 26 درصد رشد داشته است(یعنی فاصله طبقاتی کاهش پیدا کرده است ). طبق این گزارش، آفریقای جنوبی و اوکراین با ضریب جینی 63.4 و 24.1 درصدی ، دارای بیشترین و کمترین شکاف درآمدی و نابرابری درآمدی هستند. ایران از میان ۱۴۳ کشور مورد بررسی در شکاف طبقاتی در رتبه ۶۷ و بالاتر از کشورهایی چون آمریکا(41 درصد) و ترکیه(43 درصد) قرار دارد و نشان از آن دارد که نسبت به 76 کشور دیگر از شکاف درآمدی کمتری برخوردار است. همچنین ایران در مقایسه با روسیه، چین، مالزی، ترکیه، مکزیک، برزیل، تایلند، اندونزی، مراکش، گرجستان، سریلانکا و ... وضعیت بهتری دارد. این بحث ادامه دارد 👇