✍ ا. انصاری زاده به بهانه دیدن این روایت (فَمَا الفَقرُ؟ قالَ شَرَهُ النَّفسِ إلى کُلِّ شَیءِ)، به دنبال اصل آن گشتم.. روایتی بسیار پرمغز و حکمت آمیز که حضرت در آن به بیان معنای برخی فضایل و رذایل میپردازد در پاسخ به پرسش کننده.. منبع روایت: تحف العقول عن آل الرسول علیهم السلام ج ۱، ص ۲۲۵ قِيلَ لَهُ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ مَا اَلزُّهْدُ قَالَ اَلرَّغْبَةُ فِي اَلتَّقْوَى وَ اَلزَّهَادَةُ فِي اَلدُّنْيَا قِيلَ فَمَا اَلْحِلْمُ قَالَ كَظْمُ اَلْغَيْظِ وَ مِلْكُ اَلنَّفْسِ قِيلَ مَا اَلسَّدَادُ قَالَ دَفْعُ اَلْمُنْكَرِ بِالْمَعْرُوفِ قِيلَ فَمَا اَلشَّرَفُ قَالَ اِصْطِنَاعُ اَلْعَشِيرَةِ وَ حَمْلُ اَلْجَرِيرَةِ قِيلَ فَمَا اَلنَّجْدَةُ قَالَ اَلذَّبُّ عَنِ اَلْجَارِ وَ اَلصَّبْرُ فِي اَلْمَوَاطِنِ وَ اَلْإِقْدَامُ عِنْدَ اَلْكَرِيهَةِ قِيلَ فَمَا اَلْمَجْدُ قَالَ أَنْ تُعْطِيَ فِي اَلْغُرْمِ وَ أَنْ تَعْفُوَ عَنِ اَلْجُرْمِ قِيلَ فَمَا اَلْمُرُوَّةُ قَالَ حِفْظُ اَلدِّينِ وَ إِعْزَازُ اَلنَّفْسِ وَ لِينُ اَلْكَنَفِ وَ تَعَهُّدُ اَلصَّنِيعَةِ وَ أَدَاءُ اَلْحُقُوقِ وَ اَلتَّحَبُّبُ إِلَى اَلنَّاسِ قِيلَ فَمَا اَلْكَرَمُ قَالَ اَلاِبْتِدَاءُ بِالْعَطِيَّةِ قَبْلَ اَلْمَسْأَلَةِ وَ إِطْعَامُ اَلطَّعَامِ فِي اَلْمَحْلِ قِيلَ فَمَا اَلدَّنِيئَةُ قَالَ اَلنَّظَرُ فِي اَلْيَسِيرِ وَ مَنْعُ اَلْحَقِيرِ قِيلَ فَمَا اَللُّؤْمُ قَالَ قِلَّةُ اَلنَّدَى وَ أَنْ يُنْطَقَ بِالْخَنَا - قِيلَ فَمَا اَلسَّمَاحُ قَالَ اَلْبَذْلُ فِي اَلسَّرَّاءِ وَ اَلضَّرَّاءِ قِيلَ فَمَا اَلشُّحُّ قَالَ أَنْ تَرَى مَا فِي يَدَيْكَ شَرَفاً وَ مَا أَنْفَقْتَهُ تَلَفاً قِيلَ فَمَا اَلْإِخَاءُ قَالَ اَلْإِخَاءُ فِي اَلشِّدَّةِ وَ اَلرَّخَاءِ قِيلَ فَمَا اَلْجُبْنُ قَالَ اَلْجُرْأَةُ عَلَى اَلصَّدِيقِ وَ اَلنُّكُولُ عَنِ اَلْعَدُوِّ قِيلَ فَمَا اَلْغِنَى قَالَ رِضَا اَلنَّفْسِ بِمَا قُسِمَ لَهَا وَ إِنْ قَلَّ قِيلَ فَمَا اَلْفَقْرُ قَالَ شَرَهُ اَلنَّفْسِ إِلَى كُلِّ شَيْءٍ قِيلَ فَمَا اَلْجُودُ قَالَ بَذْلُ اَلْمَجْهُودِ قِيلَ فَمَا اَلْكَرَمُ قَالَ اَلْحِفَاظُ فِي اَلشِّدَّةِ وَ اَلرَّخَاءِ قِيلَ فَمَا اَلْجُرْأَةُ قَالَ مُوَاقَفَةُ اَلْأَقْرَانِ قِيلَ فَمَا اَلْمَنَعَةُ قَالَ شِدَّةُ اَلْبَأْسِ وَ مُنَازَعَةُ أَعِزَّاءِ اَلنَّاسِ قِيلَ فَمَا اَلذُّلُّ قَالَ اَلْفَرَقُ عِنْدَ اَلْمَصْدُوقَةِ قِيلَ فَمَا اَلْخُرْقُ قَالَ مُنَاوَأَتُكَ أَمِيرَكَ وَ مَنْ يَقْدِرُ عَلَى ضُرِّكَ - قِيلَ فَمَا اَلسَّنَاءُ قَالَ إِتْيَانُ اَلْجَمِيلِ وَ تَرْكُ اَلْقَبِيحِ قِيلَ فَمَا اَلْحَزْمُ قَالَ طُولُ اَلْأَنَاةِ وَ اَلرِّفْقُ بِالْوُلاَةِ وَ اَلاِحْتِرَاسُ مِنْ جَمِيعِ اَلنَّاسِ قِيلَ فَمَا اَلشَّرَفُ قَالَ مُوَافَقَةُ اَلْإِخْوَانِ وَ حِفْظُ اَلْجِيرَانِ قِيلَ فَمَا اَلْحِرْمَانُ قَالَ تَرْكُكَ حَظَّكَ وَ قَدْ عَرَضَ عَلَيْكَ قِيلَ فَمَا اَلسَّفَهُ قَالَ اِتِّبَاعُ اَلدُّنَاةِ وَ مُصَاحَبَةُ اَلْغُوَاةِ قِيلَ فَمَا اَلْعِيُّ قَالَ اَلْعَبَثُ بِاللِّحْيَةِ وَ كَثْرَةُ اَلتَّنَحْنُحِ عِنْدَ اَلْمَنْطِقِ قِيلَ فَمَا اَلشَّجَاعَةُ قَالَ مُوَافَقَةُ [مُوَاقَفَةُ] اَلْأَقْرَانِ وَ اَلصَّبْرُ عِنْدَ اَلطِّعَانِ قِيلَ فَمَا اَلْكُلْفَةُ قَالَ كَلاَمُكَ فِيمَا لاَ يَعْنِيكَ قِيلَ وَ مَا اَلسَّفَاهُ قَالَ اَلْأَحْمَقُ فِي مَالِهِ اَلْمُتَهَاوِنُ بِعِرْضِهِ قِيلَ فَمَا اَللُّؤْمُ قَالَ إِحْرَازُ اَلْمَرْءِ نَفْسَهُ وَ إِسْلاَمُهُ عِرْسَهُ . سؤال شد:زهد چيست‌؟فرمود:دلدادگى به تقوى و دل برگرفتن از دنيا.سؤال شد:حلم چيست‌؟فرمود:فرو خوردن خشم و خويشتن دارى. سؤال شد:سداد چيست‌؟فرمود:پس زدن بدى با خوبى.سؤال شد:شرف چيست‌؟ فرمود:احسان به طايفه و نزديكان و به عهده گرفتن خسارت و جرم آنان. سؤال شد:نيرومندى چيست‌؟فرمود:حمايت از پناهنده و پايمردى در نبردها و پيشگام بودن به هنگام پيشامدهاى ناگوار.سؤال شد:بزرگوارى چيست‌؟فرمود: در غرامت عطابخشى و از جرم چشم پوشى.سؤال شد:مردانگى چيست‌؟فرمود: حفظ‍‌ دين،حفظ‍‌ عزّت نفس،نرم رفتارى،تداوم نيكى،پرداخت حقوق و اظهار دوستى نسبت به مردم.سؤال شد:كرم چيست‌؟فرمود:بخشش پيش از خواهشو طعام دادن به مردم هنگام قحطى.سؤال شد:فرومايگى چيست‌؟فرمود: خردبينى و دريغ كردن از اندك.سؤال شد:پستى چيست‌؟فرمود:اندك بخشى و بد و بيراه گفتن.سؤال شد:بزرگ منشى چيست‌؟فرمود:بذل و بخشش در خوشى و در سختى.سؤال شد:بخل چيست‌؟فرمود:آنچه را در دست دارى مايۀ شرف پندارى و آنچه را انفاق كنى تلف شده بدانى.سؤال شد:برادرى چيست‌؟فرمود همراهى در سختى و در خوشى.سؤال شد:ترس چيست‌؟فرمود:گستاخى بر دوست و گريز از دشمن.سؤال شد:توانگرى چيست‌؟فرمود:خرسندى به روزى مقسوم كه نصيبش شده هر چند كم بوده باشد.سؤال شد:فقر