قالب کار با کودک - بازی و سرگرمی
موضوع: شن درمانی و شن بازی
شن بازی برای کودکان فعالیتی خوشایند و لذتبخش است. کودک از لمس کردن شن و بازی با آن لذت بسیار می برد. شن می تواند خاصیت مایعات را داشته باشد از نظر اینکه می ریزد و اگر آن را در ظرفی بریزیم به شکل آن ظرف در می آید. بازی با شن تجارب مفید و لذتبخشی را برای کودک ایجاد می کند.
🔰امروزه شن بازی به قدری دارای اهمیت است که در تمامی کلینیک های مشاوره و روان درمانی کودک به عنوان یکی از وسایل ضروری اتاق بازی محسوب می شود.
🔰شن باید در دو نوع خشک و مرطوب وجود داشته باشد تا کودک بتواند هر دو نوع آن را لمس کند و تفاوت ها و شباهت های آنها را درک کند.
🔰کودک در شن به حفر کردن و ساختن دالان (تونل) می پردازد. برج، تپه و خانه می سازد و به انجام بازی های تخیلی مشغول می گردد. کودک می تواند معمار هستی خود باشد و قصر خود را در داخل شن ها خلق کند و دنیای خویش را پر از کسان و خویشاوندانی سازد که ساخته و پرداخته ذهن او هستند. او می تواند کاری را انتخاب کند و یا از آن دست بکشد. نیز می تواند بیافریند و یا نابود کند.
✅همچنین می تواند با قدرت تخیلش کوهی بسازد و بی خطر به قله آن صعود کند و از آنجا به تمام دنیا بگوید: «من می تونم برای خود، یه کوه بسازم و یا اونو، با خاک یکسان کنم، در اینجا منم که بزرگم!»
✅«شن» وسیله خوبی برای بازی های تهاجمی کودک به شمار می رود زیرا می تواند شن را با ایمنی بیشتری پرتاب کند.
✅کودک می تواند عروسک هایی را که نماد پدر، مادر، خواهر و یا برادر هستند و با آنها احساس خصومت، تنفر و یا حسادت دارد در میان شن دفن کرده و با ماشین کمپرسی پر از شن از روی آنها عبور کند و به این وسیله احساسات درونی خویش را نشان دهد. کودک می تواند با شن سنگر بسازد و از طریق تفنگ بازی احساسات خویش را نشان داده و تخلیه شود، یا اینکه جاده بسازد و با استفاده از بلدوزر، گریدر و کمپرسی مشغول سازندگی شود و یا اینکه با ساخت مزرعه مشغول کشت و کار کشاورزی شود.
✅نیز جاده و پل هایی برای عبور و مرور ماشین بسازد، سپس آنها را خراب کرده و یا توسط هواپیما بمباران کند. در ظرف چند دقیقه می تواند یک خندق حفر کند و قایقی را هدایت نماید، در لحظه ای بعد ممکن است سدی بسازد و اندکی بعد آنها را خراب کرده و خندق و قلعه ها را ویران نماید.
✅«شن» وسیله بسیار مناسبی برای پاسخگویی به طیف گسترده تخیلات کودک است. در شن بازی، کودک علاوه بر اینکه به لحاظ روانی تخلیه می شود و رضایت درونی کسب می کند، در پرورش تخیل، ابتکار، خلاقیت و سازندگی او نیز مؤثر است.
🌀مهارت ها و مفاهیمی که کودکان در هنگام شن بازی فرا می گیرند:
🐞- مقداری شن فرصت های خوبی برای کودکان به وجود می آورد تا از طریق حفاری، پر کردن ظرف ها، ریختن، بلند کردن و حمل کردن شن به هماهنگی و انعطاف عمومی بدن برسند.
🐞ـ از طریق شن بازی، به مفاهیم وزن و ظرفیت پی می برند.
🐞ـ شناسایی ذرات شن و خاصیت چسبندگی آن.
🐞ـ ساختن اشیا با شن و مقایسه شن خیس و خشک.
🐞ـ پی بردن به شکل پذیری شن خیس، که اگر شن را کمی مرطوب کنیم به شکل ظرفی که در آن قرار دارد در می آید.
🐞ـ پی بردن به مفاهیمی مانند اینکه آیا شن مثل نمک در آب حل می شود؟ آیا از صافی عبور می کند؟
🐞ـ درک مفاهیم هندسی و فضایی.
🐞ـ پرورش قدرت تخیل، ابتکار، خلاقیت و سازندگی در کودک: کودکان موقعی که مشغول ساختن یک قلعه شنی هستند، می توانند در باره آن داستانی بسازند و غرق در تخیلات خویش شوند. فرآیند خلاقیت در چنین مواقعی در کودکان شکوفا می شود.
🐞ـ از طریق شن بازی و کسب تجربیات حسی مفاهیم زیادی مثل گود کردن، فشار وارد کردن، کُپه کردن، تونل زدن، پهن کردن، تقسیم بندی و برگشت پذیری را یاد می گیرد؛ همچنین مفاهیم واژه هایی مانند عمیق، عمیق تر، داخل، بیرون و ... را درک کرده و برایش درونی می شود.
🐞ـ کودکان برای ساختن تپه های بزرگ شنی، ایجاد خندق و دژهای شنی، ماهیچه های بزرگ شان را به کار برده و پرورش می دهند.
وسایل لازم برای شن بازی:
🎀جعبه شن، حوض ساده کم عمق، طشت لباسشویی پلاستیکی یا روحی می تواند وسیله خوبی برای بازی کودک باشد. درون ظرف را با شن شسته پر می کنیم.
🎀شن خشک از جهت تجربه آموزی (در زمینه خواص شن مانند نرمی، روندگی، جابه جایی) و شن مرطوب از این نظر که کودک با خیس کردن شن به ساختن برج، دیوار، تونل، غار و ... مشغول می شود، برای او بسیار جالب است.
🎀برای شن بازی و ساختن چیزهای مورد نظر بایستی آب در اختیار و در نزدیکی کودک قرار داشته باشد.