. اولین حق از حقوق امام زمان شناخت حقوق ایشان است عرض کردم که اداء حقوق متفرع بر شناخت است. پس اولین حق از حقوق امام زمان این است که ما باید نسبت به حقوق ایشان معرفت پیدا کنیم. در احادیث بسیاری وارد شده است که پذیرش عمل مشروط به معرفت داشتن نسبت به حقوق اهل بیت پیامبر است. امروز هم کسب معرفت نسبت به وجود نازنین امام زمان مطرح است. پس بندگی خدا در این عصر تنها به‌واسطۀ وجود نازنین امام عصر و معرفت حقوق ایشان پذیرفته می‌شود. به عبارت دیگر بندگی خدا تنها به‌واسطۀ حجت خدا شکل می‌گیرد. این حقیقتی است که خداوند از ابتدای خلقت بر آن تأکید داشته است. فلذا این مسئلۀ تأسیسی نیست. وقتی خداوند حضرت آدم را به عنوان اولین حجت خود خلق کرد به همۀ موجودات امر کرد که به ایشان سجده کنند. این سجده سجدۀ تعظیم است نه سجدۀ عبودیت. در آن موقعیت ملائکه سجده کردند و مقرب شدند؛‌ اما ابلیس تمرد کرد و از درگاه خدا رانده شد. خداوند ابلیس را بدون واسطه مخاطب قرار داد. یعنی تا این حد بالا آمده و از عبادت پیشین خود بهره برده است. ابلیس هم بدون واسطه خداوند را مخاطب قرار داد و گفت: اگر من را معاف کنی به نحوی تو را بندگی می‌کنم‌ که هیچ ملک مقرب و نبی مرسلی تو را آنگونه عبادت نکرده باشد. خداوند هم به او گفت: من به عبادت تو نیاز ندارم از این جایگاه خارج شو! این ارزش حجت خدا است. خداوند به کسانی‌که بندگی خدا را بدون حجت او می‌خواهند و می‌گویند کتاب خدا و نماز و روزه برای ما کافی است یک پاسخ از طریق امام صادق می‌دهد: من فقط می‌خواهم از همان طریقی که اراده کرده‌ام عبادت شوم. چرا خداوند بندگی خود را تنها به‌واسطۀ حجت خود می‌پذیرد؟ از ابتدای خلقت حضرت آدم بندگی خدا از طریق تعظیم حجت خدا شکل گرفته است. پس ثمرۀ وجودی انبیاء تنها آوردن و تبلیغ دین نبوده، بلکه اصلی‌ترین ثمرۀ وجودی انبیاء این بوده که بندگی خدا تنها از طریق آن‌ها مقبول واقع می‌شد. امت موسی بدون موسی به نتیجه نمی‌رسید. امت عیسی بدون عیسی به نتیجه نمی‌رسید. امت محمد هم بدون ایشان به نتیجه نمی‌رسد. در قرآن ‌هدف از خلقت اینگونه بیان شده: و ما جن و انس را خلق نکردیم مگر برای بندگی. خداوند هم که بندگی خود را تنها در سایۀ تعظیم و تبعیت از حجت خود می‌پذیرد. چرا اینگونه است؟ جواب: در زیر این گنبد خضراء همه چیز تحت اراده و مشیت خدا است. در سورۀ یس آیۀ ٨٢ آمده است: فرمان او چنين است كه هرگاه چيزى را اراده‌ كند تنها به آن مى‌گويد: موجود باش! آن نيز بى‌درنگ موجود مى‌شود. یا در سورۀ فتح آیۀ ١١ آمده: بگو چه كسى مى‌تواند در برابر خدا از شما دفاع كند هرگاه زيانى براى شما بخواهد و يا اگر نفعى اراده كرده باشد؟ این مسئله هم در نظام تکوین قرار داده شده است‌‌ و هم در نظام تشریع. یعنی در نظام تکوین تمام مقدرات ما در دایرۀ ارادۀ خدا است. ارادۀ خدا در نظام تشریع هم به معنای آن چیزی است که خداوند برای بندگان خود تشریع فرموده است: خداوند آسانی را برای شما اراده کرده است نه دشواری را. (بقره:١٨٥) پس هم آنچه که در نظام تشریع آمده تحت ارادۀ خداوند است و هم آنچه که در نظام تکوین هست و خواهد بود تحت ارادۀ خداوند است. پس همه چیز تحت ارادۀ خداوند است. یکی از آن چیزها همین فرمایش امیرالمؤمنین است: اگر خداوند اراده می‌کرد خود را به بندگانش بدون واسطه می‌شناساند. ولكن ما را درها و راه خود و جهتی که برای رسیدن به او باید از آن جهت رفت قرار داد. اگر مسئلۀ هدایت مطرح نبود معصومین کوچک‌ترین عنایتی به ما نمی‌کردند دو حدیث برای شما می‌خوانم‌ که باید باعث بیداری ما شود. ١. امام صادق فرمودند: اگر خداوند اطاعت و ولایت ما را واجب، و به محبت ما امر نکرده بود اجازه نمی‌دادیم تا شما بر در خانۀ ما بایستید و شما را به خانه‌های خود راه نمی‌دادیم! یعنی اگر بحث اطاعت، ‌ولایت و محبت اهل بیت مطرح نبود این بزرگواران حتی حاضر نبودند ما را جزء دوستان خود قرار بدهند. ٢. امام باقر هم فرمودند: گرفتارى مردم بر ما بزرگ است. اگر ايشان را بخوانيم سخن ما را نمى‌پذيرند و اگر ايشان را واگذاريم به دست کسی غیر از ما هدایت نمی‌شوند. پس چون بحث هدایت وجود دارد به ما لطف و عنایت دارند. این ذوات مقدسه به خاطر هدایت ما مسموم و شهید شدند؛ سیلی خوردند و به زندان رفتند. تمام مصیبت‌ها را به خاطر ما متحمل شدند اما ما در حق ایشان جفا می‌کنیم. پس اگر بندگی خدا تنها به‌واسطۀ حجت خدا پذیرفته می‌شود به این دلیل است که حضرت حق اینچنین اراده فرموده است. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ گزیده سخنرانی استاد سیدمحمدباقر علوی تهرانی موضوع: #حقوق_امام_ع_بر_شیعیان | جلسه ۴ از سلسله جلسات هفتگی سه‌شنبه‌ها سه‌شنبه ۲۹ خرداد ماه ۱۴۰۳ مسجد حضرت امیر علیه‌السلام @Fares_ir