امیرمحمد:
🔻طرح یک خبر، یک تحلیل
🔴 به بهانه تنش آبی در خوزستان!
🔻 خبر
💢 بی آبی را در ایران جدی بگیریم؟
✍ دکتر نصرت الله حیدری استادیار علوم سیاسی و روابط بین الملل وآینده پژوه
♦️ایران در منطقه خشک خاورمیانه قرار دارد.خاورمیانه با کشف نفت با جنگ ونا امنی مواجه گردید.به نظر می رسد قرن ۲۱قرن جنگ آب در دنیا خاصه در خاورمیانه باشد.لذا باید کشورهای چون ایران خود را برای مواجهه با این بحران آماده سازد.حقیقت آن است آب مایه حیات و منبع اولیه ای است که جوامع جهانی بر آن متکی هستند ،لذا مهم‌ترین چالش بشر مربوط به آب است، برخلاف سایر منابع این چالش ها از آنجا به وجود می آید که هیچ جایگزینی برای آب وجود ندارد .طی ۳۰۰ سال گذشته به موازات افزایش جمعیت و توسعه اقتصادی اجتماعی مصرف کلی آب جهان ۳۵ برابر شده است و بیش از نیمی از این افزایش از سال ۱۹۵۰ به بعد رخ داده است. انتظار نمی رود که این مصرف آب روز افزون کاهش یابد و پیش بینی می شود که سرانه آب امروزی جهان برای نسل آینده تا یک سوم کاهش یابد .علاوه بر این فقط کمی آب موجود نیست که نگران کننده است بلکه بسیاری از رودخانه ها ،دریاچه ها و آبگیرها یعنی منابع آب شیرین نیز آلوده شده اند و دیگر برای استفاده بشر سالم نیستند.
🔹در در خصوص کمبود آب پنج نگرش وجود دارد که به اختصار به این ۵ نگرش اشاره می گردد:
۱-رویکرد امنیتی؛در این دیدگاه بین مسئله کمبود منابع و ایجاد کشمکش و نزاع رابطه مثبتی برقرار می شود. از این منظر تاریخ بشر سرشار از جنگ بر سر منابع است. بسیاری از رئالیست ها برای توضیح بین مسئله امنیت آب و امنیت ملی, آب را با نفت مقایسه می کنند.
۲- آب از منظر اقتصادی؛در این دیدگاه از منظر اقتصادی به مسئله آب توجه می شود. اقتصاد آب یکی از مباحثی است که تحت عنوان مدیریت صلح‌آمیز منطقه‌ای بر آن تاکید می شود. از منظر اقتصادی، آب کالایی است مانند سایر کالاهای مورد نیاز برای برطرف کردن احتیاجات زندگی .در اینجا عدم رفتار مناسب با آب به اندازه یک کالا ،در قلب مسئله نهفته است. برای اقتصاددانان مسئله کمبود آب به راحتی حل شدنی است، چون آب یکی از منابع تجدید شونده است، مشروط بر آن که مردم هزینه احیای آن را بپردازند. از این منظر تبدیل آب به کالا تنش بر سر آن را کاهش می دهد و کاهش تنش نیز بر سر آب نیز به نوبه خود کشمکش مصرف کننده ها را در سطح محلی ،ملی و بین المللی کاهش می دهد.
۳-آب از منظر حقوقی؛در این رویکرد یکی از ضروریات در بحث آب پای ریزی حقوق آب در سطح ملی و در سطح بین المللی است. در این حوزه واقعا مشکل وجود دارد.
۴- آب از منظر تکنولوژیکی؛در این منظر نگاه به آب از منظر تکنولوژیکی است. به عبارتی در این نگرش بر مهارت و نوآوری های تکنولوژیکی در بحث آب تاکید می شود. مردم مهارتها یا روش های مناسبی را با بهره گیری از تکنولوژی برای حل معضل کمبود آب پیدا می‌کند.
۵-آب از منظر زیست محیطی؛در این نگرش ،بحران آبی که امروزه با آن مواجه شده ایم بخش جدایی ناپذیر از بحران زیست محیطی جهانی است. آنها معتقدند که زمین سیاره ای محدود با منابع و ظرفیت های محدود است. متناهی بودن منابع استفاده ما را فراتر از توانایی های محیط زیست برای بازیابی و ذخیره مجدد محدود می‌کند. رویکرد زیست محیطی موضوعات کمبود منابع ,ابعاد فنی , قانونی, اقتصادی و امنیتی را با تاکید ویژه بر روابط درونی و وابستگی متقابل میان بخش های مختلف جهان زیست مطرح می کند.
✅ واما در ایران ⁉️
در ایران در بحث آب هیچ راهبردی تا الان دنبال نشده است ،عموما نگاه به آب ،نگاه کالایی است.یعنی آب به وفور وجود دارد و هرچه دلمان بخواهد مصرف می کنیم.در حاکمیت هم نگاه واحدی به مسأله آب وجود ندارد. نه از منظر امنیتی،تکنولوژیکی،حقوقی وزیست محیطی وحتی نگاه اقتصادی به آب. غالب دستگاههای مربوط به این بخش نگاه کاملا بخشی داشته اند.سدهای بدون مطالعه،طرح های غیر کارشناسی وعلمی آبخیزداری وآبخوانداری و.....الان کشور را در بسیاری از مناطق علاوه بر بحران های زیست محیطی دچار تنش آبی ،کم آبی و...نموده است.
واما چند نکته:
الف- اتخاذ نگاه راهبردی به آب و کنار گذاشتن نگاههای بخشی.
ب-ایجاد مرکز راهبری آب در شورای عالی امنیت ملی برای آسیب زدایی در کشور در این حوزه.
ج-تنظیم سیاستهای سخت گرایانه در مدیریت آب کشور.
د-مطالعه طرح های ملی آب با نگاه زیست محیطی و امنیتی و رصد پیامدهای احتمالی آن.
ی-کاهش مصرف آب در مزارع،صنعت از طریق نوآوری‌های تکنولوژیکی و توسعه ظرفیت های نمک زدایی وشیرین سازی آب دریا.
🔹کمبود آب در ایران را باید جدی گرفت. باید با این واقعیت مواجه شد و برای آن راهکار پیدا کرد.
☝طرح یک خبر، یک تحلیل سپاه امیرالمومنین(ع) استان ایلام