▼حرف روز
تجربیات برجام برای مذاکرات وین
مقام معظم رهبری در خصوص تجربه برجام فرموده‌اند: «بهره‌گیری از تجربه‌ها یا دو بار از یک سوراخ گزیده شدن؛ این هم یک مسئله [است]. حالا در همین مسائل مواجهه ما با دشمنان خارجی- مثلاً با غرب، با آمریکا، با اروپا- خب یک قضایایی داریم دیگر؛ قضایای گذشته را داریم، از اوّل انقلاب هم قضایایی داریم، امّا این اواخر هم قضیّه برجام [را داشتیم] و تعهدات این‌ها و بعد هم زدن زیر تعهّدها و عدم رعایتشان، عدم ملاحظه‌شان؛ خب، این یک تجربه است. بدانیم که با این‌ها چگونه باید برخورد کنیم». مطابق سخنان حکیم انقلاب، درس‌های زیادی از برجام می‌توان گرفت که امروز باید نصب‌العین ملت ایران و بخصوص تیم مذاکره‌کننده باشد.
نکات تحليلي: 1- برجام برمبنای اعتماد به آمریکا نوشته شد و تضمین‌های مناسب از آن‌ها گرفته نشد و زمانی از دولت در خصوص تضمین سؤال می‌شد، پرستیژ بین‌المللی آمریکا یا قول جان کری مورد استناد قرار می‌گرفت و نتیجه آن شد که همه دیدیم! این تجربه به ما می‌گوید مبنای مذاکره باید بی‌اعتمادی به طرف‌هایی باشد که در گذشته تعهد دادند، اما عمل نکردند. 2- یکی دیگر از اشتباهاتی که اکنون تجربه تلخ برای ما شده، نحوه نگارش برجام بود؛ متنی به‌شدت تفسیرپذیر و مبهم که باعث سنگین شدن کفه سیاسی بر جنبه حقوقی آن بود. لذا همین بحث راه را برای حاشیه پردازی و ادعاهای عجیب طرف غربی باز گذاشته بود؛ درحالی‌که ایران به همه تعهدات عمل کرده بود، طرف مقابل با بهانه‌تراشی از تعهدات طفره می‌رفت. اکنون اما برای بازگشت به برجام باید تحریم برداشته شود و بعد از راستی آزمایی، تعهدی از طرف ما اجرا شود. 3- گره زدن سیاست داخلی به برجام یکی از مهم‌ترین خسارت‌های برجام است و برجام باعث شد تا هرآنچه که حتی کوچک‌ترین ارتباطی با مذاکرات ندارد، درگرو توافق با غرب قرار گیرد. بر همین اساس باید این مطالبه از دولت وجود داشته باشد که کشور معطل توافق نشود. 4- یکی دیگر از تجربیات برجام نحوه مواجهه با بدعهدی‌ها بود. درحالی‌که در 18 اردیبهشت 97 آمریکا از برجام خارج شد، به مدت یک سال، ایران هیچ اقدامی در مقابل انجام نداد و به همین دلیل شاهد آن بودیم که این پیش‌فرض برای طرف غربی به وجود آمد که با هر میزان بدعهدی، ایران به تعهدات برجامی خویش عمل خواهد کرد؛ بنابراین لزوم آمادگی برای مقابله‌به‌مثل در صورت بدعهدی ضرورتی است انکارناپذیر. (نویسنده: مصطفی برزکار)