بصيرت ياران امام باقر، امام صادق و امام كاظم عليهما السلام (جهاد علمي و فرهنگي) محمد بن ابي عمير محمد بن ابي عمير در فاصله سال‌هاي 125 تا 135ه‍ . ق. چشم به جهان گشود. او بغدادي و ساكن اين شهر بود.1 نام پدرش، زياد بن عيسي و كنيه‌اش، ابااحمد است.2 او از شخصيت‌هاي برجسته و از فقيهان عصر خويش بود. وي نه تنها در فقه شيعه، بلكه در فقه اهل‌سنت مهارت داشت؛ بنابراين از نظر آنها نيز شخصي تأييد شده است.3 محمد بن ابي عمير از آن دسته محدثاني است كه با چهار امام معصوم (امام صادق، امام كاظم، امام رضا و امام جواد عليهم السلام ) هم‌عصر بود. صحابي معصومان عليه السلام اگرچه او در عصر چهار امام ميزيست، از ياران سه امام (امام صادق، امام كاظم و امام رضا عليه السلام ) شمرده ميشود. تاريخ‌نگاران با وجود اينكه وفات محمد بن ابيعمير در عصر امامت حضرت جواد عليه السلام بود، در مورد اينكه او از اصحاب امام جواد عليه السلام نيز بوده يا نه، سخني نگفته‌اند. تنها شيخ طوسي در بعضي نسخههاي كتاب فهرست خود، او را از ياران امام جواد عليه السلام ميداند. نجاشي نيز او را از اصحاب دو امام (امام كاظم و امام رضا عليه السلام ) شمرده است. خلفاي عباسي و ابن ابي عمير عصر امام موسي بن جعفر عليه السلام ، عصر خفقان و ستم دستگاه حكومت بود. شيعيان مجبور به پنهان كردن مذهب خود بودند. محمدبن ابيعمير از شخصيت‌هاي برجسته علمي‌ ـ اخلاقي آن زمان است كه حتي مخالفان نيز به او احترام ميكردند و شيعيان را هم ميشناخت. دستگاه حاكم، انقلابيان را با بهانه‌هاي مختلف به زندان ميبرد تا نامهاي شيعيان و ياران اهل بيت عليهم السلام را بگويند. محمدبن ابيعمير در زمان حكومت هارون، چهار سال و در عصر مأمون نيز چهار سال به زندان افتاد. 1 ابراهيم بن داحه نقل ميكند: ابن ابيعمير را در عصر هارونالرشيد به زندان بردند. وقتي از علت حبس او پرسيدند، گفتند: او را به دليل نپذيرفتن قضاوت حبس كرديم. ابنابيعمير ميگويد: مرا صد ضربه شلاق زدند تا محل شيعيان و اسامي آنها را بگويم. ابتدا امتناع كردم، ولي از شدت درد، نزديك بود لب گشايم كه صداي محمد بن يونس را شنيدم كه مي‌گفت: محمد بن ابيعمير، تقوا پيشه كن و منزلگاه خود را نزد خدا به يادآور. پس صبر كردم تا فرج حاصل شد.2 پس از شهادت امام رضا عليه السلام در عصر خلافت مأمون، باز هم او را به زندان بردند و چون از كارگزاران حكومت علتش را پرسيدند، همان بهانه (نپذيرفتن قضاوت) را آوردند. در مدت حبس نيز از آزار و اذيت در امان نماند و اموالش نيز به نفع حكومت جور مصادره شد.3 او با وجود همه فشارها و سختيها، هيچگاه به همكاري و افشاي نامهاي شيعيان حاضر نشد. عالم ربّاني به جز آثار گران‌بهاي او كه بر بلندي جايگاه علمي او دلالت دارد، نشانههاي ديگري نيز اين مطلب را تأييد ميكند. او با هشام بن سالم و هشام بن حكم، دو صحابي بزرگ امام صادق عليه السلام ، هم‌نشيني و ارتباط زيادي داشت. روزي هشام بن سالم و هشام بن حكم خواستند در مورد مسائل علم كلام با هم مناظره كنند، هشام بن سالم حضور محمد بن ابيعمير را به عنوان نفر سوم در مناظره، شرط كرد. اين مناظره، اوج مقام علمي او را نشان ميدهد. تربيت شاگردان از محضر محمدبن ابيعمير بيش از هفتاد محدث بهره بردهاند كه در انتقال آموزه‌هاي شيعه نقش مؤثري داشتند. ابراهيم بن هاشم از او 2921 روايت نقل كرده است. احمد بن محمد بن عيسي، فضل بن شاذان، صفوان بن يحيي و حسن بن محبوب نيز از شاگردان او به شمار مي‌آيند. ميراث‌هاي ماندگار محمد بن ابيعمير 94 كتاب درباره عقايد و حديث تأليف كرد. او افزون بر اين نوشته‌ها، نام صد نفر از محدثان را كه از امام صادق عليه السلام حديث نقل كردند، با نام كتاب‌هايشان حفظ داشت.1 با تأسف آثار گران‌بهاي او در هنگام مبارزه از ميان رفت. ابن ابيعمير وقتي در عصر مأمون به زندان افتاد، كتاب‌هايش را به يكي از خواهرانش سپرد و به زندان رفت. خواهرش از ترس اينكه مبادا آثار او به دست مأموران حكومت بيفتد، كتاب‌هايش را زير خاك دفن كرد. محمد پس از چهار سال حبس، وقتي به سراغ كتاب‌ها آمد، ديد همه كتاب‌هاي او از بين رفته بود. از آن به بعد، احاديث را يا از آثاري كه در دست مردم داشت، مي‌خواند يا از حفظ ميگفت. بنابراين، برخي از روايات او، بدون سند يا با سند ناقص است، ولي بيشتر علما آنها را پذيرفتهاند و به آن عمل مي‌كنند. .💥جنگ نرم ودشمن شناسی به کانال خودتان بپیوندید 👇 https://eitaa.com/joinchat/1676804212C6788504d95 💥کانال ما درپیام رسان بله https://ble.ir/jangnarmvdoshmanshnasi