هدایت شده از سید علی عباسی *
بَلْ بَدَا لَهُم مَّا كَانُواْ يُخْفُونَ مِن قَبْلُ وَلَوْ رُدُّواْ لَعَادُواْ لِمَا نُهُواْ عَنْهُ وَإِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ (28) : (چنین نیست،) بلكه آنچه (از كفر و نفاق) قبلاً (در دنیا) پنهان مى‏كردند، (در آن روز) برایشان آشكار شده و اگر آنان (طبق خواسته و آرزویشان) به دنیا بازگردانده شوند، بى‏گمان باز هم به آنچه از آن نهى شده‏اند بازمى‏گردند. و آنان قطعاً دروغگویانند. روز قیامت، روز آشكار شدن اسرار پنهانى مردم است و قرآن بارها به این حقیقت اشاره كرده است. از جمله: «وبدالهم سیّئات ما عملوا» (288) ، «و بدالهم سیّئات ما كسبوا» (289) ----- 288) جاثیه، 33. 289) زمر، 48. - در قیامت، همه‏ى اسرار و رازها كشف و نهان و درون انسان‏ها آشكار مى‏شود. «بل بدالهم ما كانوا یخفون» - برگشتن از آخرت به دنیا، محال است. «و لو ردّوا» - بعضى هرگز امیدى به خوب شدن و اصلاحشان نیست و با فرصت دادن (كه خودشان خواستار آنند) باز هم همانند كه بودند. «لو ردّوا لعادوا» (آرى انسان بارها در دنیا به هنگام برخورد با شداید و تلخى‏ها، تصمیم‏هایى مى‏گیرد، ولى چون به آسایش رسید، همه چیز را فراموش مى‏كند). - وقتى دروغگویى خصلت انسان شد، در قیامت هم دروغ مى‏گوید. «و انّهم لكاذبون» چنانكه در آیه 23 خواندیم كه مشركین در قیامت به دروغ قسم مى‏خورند و مى‏گویند: «واللَّه ربّنا ما كنّا مشركین»