.💧.💧.💧.💧.💧.💧.💧.💧.💧.💧.💧.💧.
ادامه تفسیر:👇
و یا این که منظور همسایگانى است که از نظر مذهبى و دینى با انسان نزدیک باشند.
🔸۷ ـ آن گاه درباره همسایگان دور سفارش به نیکى مى نماید (وَ الْجارِ الْجُنُبِ).
منظور از آن، دورى مکانى است; زیرا طبق پاره اى از روایات تا چهل خانه از چهار طرف همسایه محسوب مى شوند که در شهرهاى کوچک تقریباً تمام شهر را در بر مى گیرد; چرا که اگر خانه هر انسانى را مرکز دایره اى فرض کنیم که شعاع آن از هر طرف چهل خانه باشد، با یک محاسبه ساده درباره مساحت چنین دایره اى روشن مى شود که مجموع خانه هاى اطراف آن را تقریباً پنج هزار خانه تشکیل مى دهد، که مسلماً شهرهاى کوچک بیش از آن خانه ندارند.
جالب توجه این که: قرآن در آیه فوق، علاوه بر ذکر همسایگان نزدیک ، تصریح به حق همسایگان دور کرده است; زیرا کلمه همسایه، معمولاً مفهوم محدودى دارد، و تنها همسایگان نزدیک را در برمى گیرد، لذا براى توجه دادن به وسعت مفهوم آن از نظر اسلام راهى جز این نبوده که نامى از همسایگان دور نیز صریحاً برده شود.
و نیز ممکن است مراد از همسایگان دور، همسایگان غیر مسلمان باشد; زیرا حق جوار (همسایگى) در اسلام منحصر به همسایگان مسلمان نیست و غیر مسلمانان را نیز شامل مى شود. (مگر آنهائى که با مسلمانان سر جنگ داشته باشند).
حق جوار در اسلام به قدرى اهمیت دارد که در وصایاى معروف امیر مؤمنان(علیه السلام) مى خوانیم: ما زالَ (رَسُولُ اللّهِ) یُوصِى بِهِمْ حَتّى ظَنَنّا اِنَّهُ سَیُوَرِّثُهُمْ: آن قدر پیامبر(صلى الله علیه وآله) درباره آنها سفارش کرد، که ما فکر کردیم شاید دستور دهد همسایگان از یکدیگر ارث ببرند .
این حدیث در منابع معروف اهل تسنن نیز آمده است، در تفسیر المنار و تفسیر قرطبى از بخارى نیز همین مضمون از پیامبر(صلى الله علیه وآله) نقل شده است.
در حدیث دیگرى از پیامبر(صلى الله علیه وآله) نقل شده که: در یکى از روزها سه بار فرمود: وِ اللّهِ لا یُؤْمِنُ: به خدا سوگند چنین کسى ایمان ندارد... .
یکى پرسید: چه کسى؟! پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: أَلَّذِى لا یَأْمَنُ جارُهُ بَوائِقَهُ: کسى که همسایه او از مزاحمت او در امان نیست !
و باز در حدیث دیگرى مى خوانیم که پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: مَنْ کانَ یُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ فَلْیُحْسِنْ اِلى جارِهِ: کسى که ایمان به خدا و روز رستاخیز دارد باید به همسایگان خود نیکى کند.
و از امام صادق(علیه السلام) نقل شده که فرمود: حُسْنُ الْجِوارِ یَعْمُرُ الدِّیارِ وَ یَزِیْدُ فِى الأَعْمارِ: نیکى کردن همسایگان به یکدیگر، خانه ها را آباد و عمرها را طولانى مى کند.
در جهان ماشینى که همسایگان کوچک ترین خبرى از هم ندارند، و گاه مى شود دو همسایه حتى پس از گذشتن بیست سال نام یکدیگر را نمى دانند، این دستور بزرگ اسلامى درخشندگى خاصى دارد.
اسلام اهمیت فوق العاده اى براى مسائل عاطفى و تعاون انسانى قائل شده در حالى که در زندگى ماشینى عواطف روز به روز تحلیل مى روند و جاى خود را به سنگدلى مى دهند.
🔸۸ ـ سپس قرآن درباره کسانى که با انسان دوستى و مصاحبت دارند، توصیه به نیکى مى کند (وَ الصّاحِبِ بِالْجَنْبِ).
ولى باید توجه داشت: صاحِبِ بِالْجَنبِ معنائى وسیع تر از دوست و رفیق دارد و در واقع هر کسى را که به نوعى با انسان نشست و برخاست داشته باشد، در بر مى گیرد خواه دوست دائمى باشد یا یک دوست موقت، همانند کسى که در اثناء سفر با انسان همنشین مى گردد.
و اگر مى بینیم در پاره اى از روایات صاحِبِ بِالْجَنْبِ به رفیق سفر (رَفِیْقُکَ فِى السَّفَرِ) و یا کسى که به امید نفعى سراغ انسان مى آید (اَلْمُنْقَطِعُ اِلَیْکَ یَرجُوْ نَفْعَکَ) تفسیر شده، منظور اختصاص به آنها نیست بلکه بیان توسعه مفهوم این تعبیر است که همه این موارد را نیز در بر مى گیرد.
و به این ترتیب، آیه یک دستور جامع و کلى براى حسن معاشرت نسبت به تمام کسانى که با انسان ارتباط دارند مى باشد، اعم از دوستان واقعى، همکاران، همسفران، مراجعان، شاگردان، مشاوران، و خدمتگزاران.
و در پاره اى از روایات صاحِبِ بِالْجَنْبِ به همسر تفسیر شده است، چنان که نویسندگان المنار و تفسیر روح المعانى و قرطبى در ذیل آیه از على(علیه السلام) همین معنى را نقل کرده اند، ولى بعید نیست که آن نیز بیان یکى از مصادیق آیه باشد.
🔸۹ ـ دسته دیگرى که در اینجا درباره آنها سفارش شده، کسانى هستند که در سفر و بلاد غربت احتیاج پیدا مى کنند، مى فرماید: نسبت به ابن سبیل نیز نیکى کنید (وَ ابْنِ السَّبیلِ).
ادامه تفسیر:👇
👉
@ghorun