درباره ‍ اردبیل نام اردبیل که پیشتر «آرتاویل» گفته می‌شد از دو بخش آرتا (مقدس) و ویل (شهر) ساخته شده و به معنی شهر مقدس است که اشاره به این دارد که این شهر یکی از پایگاه‌های اصلی زرتشتیان در آذرپادگان بوده است. واژه «ارد» به معنی مقدس و راستین را در نام‌های دیگری مانند آرتیمان (همدان)، اردهان (تورکیه)، اردکان، اردستان، اردوان، اردشیر، اردیبهشت و ... نیز می‌بینیم. واژه «بیل» که به ریخت ویل، پُل و پور هم آمده به معنی پهنه خاکی یا آبی و شهر می‌باشد. در پارسی واژه «پور» به معنی «پسر» هم هست که آن «پور» ساده شده واژه پارسی باستان «پوسر» هست به معنی «پاسدار» خانواده و هم معنی با پدر، چرا که پسر جانشین و وارث پدر بود، ولی «پور» به معنی «شهر» که ریخت‌های دیگری مانند پل، بیل و ویل هم دارد، از واژه «وَر» به معنی «کناره» گرفته شده، چرا که نخستین شهرها در کنار رودخانه‌ها و دریاها ساخته شده‌اند این واژه به ریخت‌های گوناگون در نام شهرهای ایران به چشم می‌خورد: بمپور: شهر بامداد یا تلوی آفتاب دزفول (دژ پل): شهری پیرامون دژ بابل (بار پل): شهر فروش تره بار زابل (زاب پل): شهر کنار آب کابل (کار پل): شهر بزرگ بابل (پابیل): دشت پایین کربلا: دشت بزرگ اربیل: شهر بلند اردبیل: شهر مقدس شورابیل: دریاچه شور بیله سوار: شهر سواران بیلگان/ بیلقان: شهری در دشت بیلیل: خلخال لوندویل: شهر کنار رود واژه‌های «پل»، «بل»، «بیل» و «ویل» از زبان پارسی به دیگر زبان‌های اروپایی هم راه یافتند و اکنون در نام بسیاری از شهرهای اروپا و آمریکا نیز دیده می‌شوند، مانند: سنگاپور: شهر شیران راجپور: شهر فرماندهی جمشید پور: شهر جمشید کناربیل: کنار دریاچه (شهری در مرز تورکیه و گرجستان) کنستانتین پل (قسطنطنیه): شهر کنستانتین اسلام پل (استانبول): شهر اسلام تری پولی (طرابلس): سه شهر نئوپولی (ناپل): نوشهر پولسکا: نام دیگر لهستان یه معنی دشت لیورپول: دریاچه جگری رنگ و گل‌آلود پرس پولیس: شهر پارسیان نکررو پولیس: شهر مردگان آکرو پولیس: شهر بالای کوه آنا پولیس: شهر شهبانو آنا مینیا پولیس: شهر آب‌ها نشویل: شهری به نام فرانسیس نش، انقلابی آمریکایی چرنوویل: دشت سیاه ویلنیوس: بستر رودخانه و ... واژه‌های valley ،village ،villa و pool در زبان انگلیسی و واژه ville (به معنی شهر) در زبان فرانسوی همگی از همین ریشه پارسی «ویل» یا «پُل» هستند