گنجینه گروه بین المللی آموزش قرآن کریم: 💠آموزش 7️⃣درس ششم: ادغام 💬معناى ادغام ادغـام در لغـت ، (مـترادف کلمه (ادخال ) به معناى (داخل نمودن ) است ، و در اصطلاح ، عبارت است از: (داخـل کـردن حـرفـى در حـرف دیـگـر بـطـورى کـه اثـرى از حـرفـِ اوّل یعنى (مُدْغَمْ) باقى نماند و حرف دوّم یعنى (مُدْغَمٌ فیه ) مشدّد شود، مانند: (قَدْ دَخَلُوا) که دال (قَدْ) در دال (دَخَلُوا) ادغام شده و آن را (قَدَّ خَلُوا) مى خوانیم . چـنـانـچـه مـُدغـَم و مـُدغـَمٌ فـیـه ، مـثـل هـم نـبـاشـنـد، نـخـسـت مـدغـم را تـبـدیـل بـه حـرف دوّم نـمـوده و سـپـس ادغـام مـى کـنـیـم ، مـانـنـد (قـُلْ رَبِّ) کـه ابـتـدا (لام ) را تبدیل به (راء) و بعد در (راء) دوّم ادغام مى نماییم و (قُرَّبِّ) مى خوانیم . ☝️فایده ادغام فـایـده ادغـام (سـهـولت در تـلفّظ) است ، یعنى اگر حرفى یک بار تلفّظ و بلافاصله همان حرف یا حرف همجنس آن تکرار شود، این حالت براى دستگاه صوتى انسان ، سنگین خواهد بود که این سنگینى با بهره گیرى از قاعده ادغام برطرف مى شود. ➿انواع سه گانه ادغام و موارد آن در قرآن الف ـ ادغـام مـتـمـاثلین : در دو حرفى است که مثل یکدیگر باشند (تکرار یک حرف ) و ادغام آنها لازم است چه در یک کلمه باشند و چه در دو کلمه ، مانند: یُدْرِکْکُمْ ـ قُلْ لَهُمْ که خوانده مى شوند: یُدْرِکُّمْ ـ قُلَّهُمْ ب ـ ادغام متجانسین : زمانى است که دو حرف هم مخرج (حروفى که از یک محلّ، تلفّظ شوند) کنار یکدیگر واقع شوند، خواه در یک کلمه و خواه در دو کلمه ، و ادغام آنها نیز لازم است . ▫️ادغام متجانسین در قرآن مجید، تنها در موارد هفتگانه زیر پیش آمده است . 1 ـ مدغم (طاء) مدغم فیه (تاء)، مانند: بَسَطْتَ (بَسَطتَ) 2 ـ مدغم (تاء) مدغم فیه (طاء)، مانند: قالَتْ طآئِفَةٌ (قالَطّآئِفَةٌ) 3 ـ مدغم (دال ) مدغم فیه (تاء)، مانند: عَبَدْتُمْ (عَبَتُّمْ) 4 ـ مدغم (تاء) مدغم فیه (دال )، مانند: اُجیبَتْ دَعْوَتُکُما (اُجیبَدَّعْوَتُکُما) 5 ـ مدغم (ذال ) مدغم فیه (ظاء)، مانند: اِذْظَلَمُوا (اِظَّلَمُوا) 6 ـ مدغم (ثاء) مدغم فیه (ذال )، مانند: یَلْهَثْ ذلِکَ (یَلْهَذّلِکَ) 7 ـ مدغم (باء) مدغم فیه (میم )، مانند: اِرْکَبْ مَعَنا (اِرْکَمَّعَنا) در مورد اوّل باید دقّت شود که حالت درشتى و پُرى حرف طاء باقى بماند. در مـورد شـشـم و هـفـتـم بـدون ادغـام نـیـز خـوانـده مـى شـونـد و بـجـز دو مثال ذکر شده ، نمونه دیگرى در قرآن وجود ندارد. ج ـ ادغـام مـتقاربین : در حروفى جریان دارد که یا مخرجشان نزدیک به هم باشد و یا در بیشتر صفات ، متّحد باشند. رعایت آنها تنها در دو مورد لازم است و در سایر موارد (حَفْص ) ادغام نکرده است . 1 ـ لام ساکن در حرف راء، مانند: قُلْ رَبِّ (قُرَّبِّ) ـ بَلْ رَبُّکُمْ (بَرَّبُّکُمْ) 2 ـ قـاف سـاکـن در حرف کاف که در قرآن فقط یک مورد و در کلمه (اَلَمْ نَخْلُقْکُمْ) پیش آمده و آن را (اَلَمْ نَخْلُکُّمْ) مى خوانیم . 📝تمرین : رَبـِحـَتْ تـِجـارَتـُهـُمْ ـ اَقـُلْ لَکـُمْ ـ تـَسـْتـَطِعْ عَلَیْهِ ـ یُدْرِکْکُمْ ـ فَاضْرِبْ بِهِ ـ یَلْهَثْ ذلِکَ ـ قَدْ تـَبـَیَّنَ ـ اِرْکَبْ مَعَنا ـ یُوَجِّهْهُ ـ عَبَدْتُمْ ـ قالَتْ طآئِفَهٌ ـ اُجیبَتْ دَعْوَتُکُما ـ فَرَّطْتُمْ ـ بَلْ رَبُّکُمْـ اَلَمْ نَخْلُقْکُمْ ـ اَحَطْتُ ـ اِذْ ظَلَمْتُمْ ـ فَرَّطْتُ ـ اَثْقَلَتْ دَعَوَاللّهَ ـ وَدَّتْ طآئِفَةٌ ـ لَقَدْ تابَ 🔚پایان درس هفتم 🌺🍃 گروه بین‌المللی آموزش قرآن کریم 💠آموزش درس هفتم: احکام نون ساکن وتنوین ▫️🦋 تنوین و نون ساکنه ، حُکمش بدان اى هوشیار ▫️🌸کز حکم آن زینت بود اندر کلام کردگار ▫️🦋در یرملون ادغام کن ، در حرف حلق اظهار کن ▫️🌸در نزد (باء) قلب به میم ، در (مابقى ) اخفا بیار 💬🦋نـون سـاکـن و تـنـویـن در مجاورت 28 حرف زبان عرب ، چهار حکم پیدا مى کند که عبارتند از: اظهار، ادغام ،اقلاب ، اخفا. ♦️اظـهـار : یـعـنـى آشکار نمودن . اگر نون ساکن و تنوین به حروف حلقى برسد، بطور عادى و واضح تلفّظ مى شود و نباید روى آن مکث نمود. حرف حلقى شش بود اى باوفا همزه ، هاء و عین و حاء و غین و خاء مانند: (همزه ): یَنْاَوْنَ مَنْ امَنَ رَسُولٌ اَمینٌ (هاء): مِنْهُمْ اِنْ هُوَ قَوْمٍ هادٍ (عین ): اَنْعَمْتَ مِنْ عِلْمٍ سَمیعٌ عَلیمٌ (حاء): وَانْحَرْمِنْ حَکیمٍ عَلیماً حَکیماً (غین ): فَسَیُنْغِضُونَ یَکُنْ غَنِیّاً اِلهٍ غَیْرِهِ (خاء): وَالْمُنْخَنِقَةٌ مِنْ خَیْرٍقَوْمٌ خَصِمُونَ ♦️ادغام: نـون سـاکـن و تـنـویـن در شش حرف (یرملون ) ادغام مى شود و این ادغام در دو حرف (راء و لام )، بدون غُنّه و در چهار حرف بقیّه (یَنْمُو) با غُنّه است . 🔷 غنّه : صوتى است که از خیشوم (فضاى بینى ) خارج مى شود. دو حـرف (مـیم ) و (نون ) داراى این حالت هستند، بویژه چنانچه مشدّد باشند و نیز د