📖خلاصه مباحث مطرح شده در جلسه تدبر در قرآن یکشنبه 25 خرداد 99
🔶 در مورد عام بودن اطلاق قوامیت مرد نظر دومی هم وجود دارد که برخی مفسران به آن معتقدند:
به نظر می‌رسد، به قرینه انفاق ـــ که فقط برای خانواده مطرح است ـــ و قنوت صالحات و نشوز و راه‌حل‌های آن که به دنبال قوامیت ذکر شده و بر آن متفرع شده بعضی گفته‌اند فقط حالت زن و شوهری است که در آن مرد به عنوان مرد، بر زن به عنوان زن انفاق می‌کند و نیز تناسب جمله اول آیه با جمله‌های بعدی چنان ایجاب می‌کند که اصل و فرع در گستره و تنگنا برابر باشند. همچنین ظاهر آیه حکایت دارد که انفاق و تفضیل، با هم به قوامیت مرد مشروعیت می‌بخشند، حال آن‌که در بیرون خانواده انفاق مطرح نیست؛ *بنابراین استناد به اینکه هر چند انفاق در سطح جامعه مطرح نیست، اما برتری مرد بر زن عام است، پذیرفتنی نیست.*
🔶 پیرامون معنی لغوی *قوام* در آیه 34 سوره نساء :
🔸 قوام از صیغه مبالغه بوده و ریشه آن «قیام» است. زبان عربی قیام را به معنای ایستادن (ضد نشستن) آورده است و متذکر می‌شود که مشتقات قیام در معانی مختلفی به کار رفته است؛ مانند: وقوف و ثبات، ادامه دادن مانند (آیه شریفه یقیمون الصلاه)تعدیل و تساوی در امور، رعایت عدالت مانند (و کان بین ذلک قواما) خوش رفتاری، نظام و شالوده چیزی (قوام الامور) و در آیه «الرجال قوامون علی النسإ» آن را به معنی *محافظت و اصلاح* می‌داند.
🔸در صورتی که قوام و قام با علی به کار رود به معنای مراقبت و دوام و ثبات بر کاری یا ایستادن بر پایه چیزی و یا تکیه بر چیزی است. در این آیه معنای نخست اراده شده است؛ یعنی *بسیار قیام کننده بر امور و کارها و نیازهای زنان*. از این رو معانی اداره، سرپرستی، کفالت، تعهد، پاسداری، حفاظت، نگاهداری و نگاهبانی، مراعات، حمایت، پایداری، پای‌ورزی، ایستادگی، گماشتگی، کارگزاری، مراقبت و مواظبت را در توضیح آن آورده‌اند، چنان که کم و بیش تعبیراتی چون ولایت، حکومت، تسلط، سیطره، احاطه، چیرگی و تکیه‌گاه بودن در بعضی نوشته‌ها به حوزه معنایی آن راه یافته است. شاید دلیل چنین برداشت‌هایی تعبیر «فضل الله» باشد که در ادامه آمده است، ولی هرگز سلطه و سلطنتی در معنای آن پذیرفته نیست؛ چنان که فضل نیز بر برتری و ارزش بیشتر دلالت ندارد.
🔶 آن‌چه در *حفظ تعادل شخصیت زن و تامین نیازهای روحی و جسمی او* و در نتیجه قوام، سازمان و سامان خانواده دخالت دارد، در محدوده قوامیت می‌گنجد.
🔸قوامیت به معنایی که گذشت، *وظیفه و مسوولیت* است و هرگز برتری، فضیلت، شرافت و امتیاز یا سلطنت مرد بر زن را نمی‌رساند
🔶 قوام، قیم مصطلح حقوقی و فقهی نیست و قوامیت *بر اساس علت طبیعی است نه قراردادی و تحکمی*
🔸در اصطلاح، عرب به چوبی که کنار نهال برای رشد بهتر و تکیه گاه استفاده می شود؛ قیم یا قوام می گوید. *بنابراین انتخاب این واژه برای مرد در خانواده علاوه بر اینکه هیچ گونه ظلمی در حق زن نشده؛ بلکه کاملا با توجه به ویژگی و نیاز روحی زن مبنی بر نیاز به یک تکیه گاه در زندگی ، کاملا صحیح و به جا می باشد.*
✅ *هیأت خانوادگی انصارالمهدی(عج)*
@h_kh_ansarolmahdi