*بسم‌الله الرحمن الرحیم*
*هوالله النور الهادي*
*السلام علیک یا امیر المومنین*
*🌹آیه ولایت🪷*
إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّهُ و َرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ و َهُمْ رَاكِعُونَ.[سوره مائده، آیه ۵۵]
ولىّ و سرپرست شما تنها خداوند و پیامبرش و مؤمنانى هستند كه نماز را برپا میدارند و در حال ركوع زكات میدهند.
در شأن نزول این آیه آمده است: سائلى وارد مسجد رسول خدا صلیﺍﻟﻠّﻪﻋﻠﯿﻪﻭﺁﻟﻪ شد و از مردم درخواست کمک كرد. كسى چیزى به او نداد. امام علی علیه‌السلام در حالى كه به نماز مشغول بود، در حال ركوع انگشتر خود را به سائل بخشید. در تكریم این بخشش، آیه فوق الذکر نازل شد.
این ماجرا را ده نفر از اصحاب رسول خدا(ص) مانند ابن عباس، عمّار یاسر، جابربن عبداللّه انصاری، ابوذرغفاری، اَنسبن مالك، بلال حبشی و... نقل كردهاند و شیعه و سنّى بر این شأن نزول اتفاق دارند. (۱)
عمّار یاسر گوید: پس از انفاق انگشتر در نماز و نزول آیه،
رسول خدا صلیﺍﻟﻠّﻪﻋﻠﯿﻪﻭﺁﻟﻪ فرمود: «مَن كنتُ مولاه فعلىّ مولاه». (۲)
و همچنین،رسول خدا صلي الله عليه وآله در غدیرخم براى بیان مقام امام على علیه‌السلام این آیه را تلاوت فرمود.(۳)
و خود امام على علیه‌السلام نیز برای اثبات وبیان حقّانیّت خویش بارها این آیه را میخواند.(۴)
ابوذر كه خود شاهد ماجرا بوده است در مسجد الحرام براى مردم داستان فوق را نقل میكرد.(۵)
كلمهى «ولىّ» در این آیه به معناى دوست و یاور نیست
زیرا دوستى و یارى مربوط به همه مسلمانان است نه فقط آنانی كه در حال ركوع انفاق میكنند،در حالی که (انما) در آیه مذکور،
در صدد حصر ولایت است.
امام صادق علیه‌السلام فرمود: منظور از «الّذین آمنوا...»، على علیه‌السلام و اولاد او ائمّه علیهم‌السلام تا روز قیامت هستند. پس هركس از اولاد او به جایگاه امامت رسید، با این ویژگى مثل اوست، آنان صدقه مىدهند در حال ركوع.(۶)
مرحوم فیض كاشانى در كتاب نوادر حدیثى را نقل میكند كه بر اساس آن، سایر امامان معصوم علیهم السلام نیز در حال نماز و ركوع به فقرا صدقه دادهاند كه این عمل با جمع بودن كلمات «یقیمون یؤتون الراكعون» سازگارتر است.
امام باقر علیه‌السلام فرمود: خداوند پیامبرش را دستور داد كه ولایت على علیه‌السلام را مطرح كند و این آیه را نازل فرمود.(۷)
______________
*پانویس:*
(۱) الغدیر، ج۲، صفحه ۵۲
احقاق الحقّ،ج۲، ص ۴۰۰
كنزالعمّال ج۶، ص ۳۹۱
(۲) تفسیر المیزان
(۳) تفسیر صافى
(۴) تفسیر المیزان
(۵) تفسیر مجمع البیان
(۶) اصول كافى،ج ۱،ص ۲۸۸
(۷) اصول کافی، ج۱ ص۲۸۱