⭕️ سیستم انتخاباتی شوراهای شهر و مجلس در ایران غیردمکراتیک است
✍️ عبدالله شهبازی، مورخ و پژوهشگر تاریخ سیاسی معاصر
🔹نظام انتخاباتی ایران برای تعیین نمایندگان مجلس و شوراهای شهر کاریکاتوری است از نظام پارلمانی و شورایی در غرب جدید. کسانی که در زمان مشروطه این سیستم را تعبیه کردند بدون شناخت ساختارهای کهن ایرانی از «پارلمنت» غربی تقلیدی سطحی کردند.
🔹خانم آن لمبتون تحقیقی درباره ساختارهای سیاسی سنتی در ایران پس از اسلام، بویژه دو نهاد «رئیس» عصر سلجوقی و «کلانتر» عصر صفوی، منتشر کرده است. این مقاله، و تحقیقات مشابه، نشان میدهد که ایرانیان در گذشته دارای ساختارهای سیاسی کارآمدی بودند منتخب واحدهای اجتماعی کوچک که امور این واحدها را اداره میکردند. بزرگان صنوف و محلات در شهرها نماینده مردم خود در مقابل حکومت و بالعکس نماینده حکومت در نزد مردم خود بشمار میرفتند.
🔹در غرب، از آنجا که پارلمان ادامه ساختارهای سیاسی سنتی است، نظام انتخاباتی نزدیکتر است به مفهومی که از «وکیل» در اسلام میشناسیم. به این معنا که «وکیل» برگزیده حوزههای انتخاباتی کوچک است؛ یعنی فردی است که در محلهای زندگی میکند، در نزد مردم آن محله شناخته شده است و با انتخابکنندگانش رابطه مستقیم دارد که او را میشناسند و سوابقش را میدانند و طبعاً منتخب باید در برابر انتخابکنندگان مسئول و پاسخگو باشد.
🔹پدیدهای بنام «نماینده لندن» یا «نماینده نیویورک» وجود ندارد. در لندن با نمایندگان ۳۳ «بارو» (محله دارای حوزه انتخابیه مستقل) سروکار داریم و کلانشهر نیویورک به ۵ «بارو» (محله بزرگ) تقسیم میشود که مشتمل بر ۵۱ حوزه انتخابیه (محله کوچک) است. بعکس، در ایران با پدیدهای بنام «نماینده تهران» یا «نماینده شیراز» مواجهیم
🔹کلانشهرهای نوظهور و فاقد ساختار هم در اروپای سده نوزدهم میلادی، که ناگهان با «انفجار جمعیتی» مواجه شد، و هم در جوامع امروزی در «جهان پیرامونی» که با پدیده فوق دست به گریبانند، به سادگی میتوانند به کانون آشوبهای مهیب شهری تبدیل شوند.
🔹برگزاری انتخابات در مقیاس کلانشهرهای بیریخت، یعنی فاقد ساختار جاافتاده مبتنی بر محله، مانند چکش زدن بر بمبی بزرگ و مخرب است زیرا در هر زمان میتواند به شورشهای شهری عظیم بینجامد.
🔹انتخابات در مقیاس محلهای این «تهدید امنیتی» را به شدت کاهش میدهد.
🔹مفاهیمی چون مشارکت و نظارت و پاسخگویی و غیره در سطوح خُرد و کوچک اجتماعی معنی واقعی میدهد. در فضای کلان، دمکراسی با پوپولیسم آمیخته میشود و نماینده مجلس یا شورای شهر ظاهراً در مقابل انبوه میلیونی انتخابکنندگانش مسئول است در حالی که امکان واقعی برای پیوند و ارتباط مستقیم میان او و انتخابکنندگان وجود ندارد./ کانال عبدالله شهبازی
@andisheh_moghavemat