⚡️هشدار درباره تشدید مالیسازی اقتصاد ایران توسط صندوق توسعه ملی!
یکی از پروژههای جریان نئولیبرال در ایران، مالی سازی (Financialization) اقتصاد ماست. مالیسازی را میتوان سودآوری بدون تولید تعریف کرد. این رویکرد، به صراحت از ایجاد فضا برای سرمایهگذاری روی نوسان نرخها سخن میگوید و هیچ ابایی ندارد که بخش مالی را در عداد بخشهای صنعت و کشاورزی قرار داده و آن را مستقل از بخش واقعی اقتصاد تعریف نماید.
در یک اقتصاد سالم اما بخش مالی، از بخش واقعی استقلال ندارد، بلکه در خدمت بخش واقعی یعنی تولید است. به عبارت دیگر، سرمایهگذاری در بخش مالی، اساسا شایسته عنوان سرمایهگذاری نیست و دولت نه تنها نباید به رواج و توسعه آن کمک کند، بلکه باید در برابر آن مانع نیز بگذارد. بخش مالی صرفا یک کانال برای سرمایهگذاری است و به تعبیر علما طریقیت دارد، موضوعیت ندارد.
عبارت مالی شدن را البته نئولیبرالها بهکار نمیبرند. از عباراتی نظیر توسعه مالی و تعمیق مالی استفاده میکنند. متاسفانه از سال ۹۲ به این سو یعنی با روی کار آمدن دولت آقای روحانی و حاکم شدن نئولیبرالها بر اقتصاد ایران، مالیسازی اقتصاد ایران شدت قابل توجهی یافت و برای یافتن ریشه فجایعی نظیر صعود و سقوط بورس، جای دیگری نباید رفت. باز معالاسف، این فرآیند مالی شدن، در دوره جدید نیز با سرعت بیشتر ادامه دارد و رسانههای نئولیبرال، پیوسته بابت اتفاقات جدیدی که در این مسیر رقم میخورد، جشن میگیرند.
آخرین اتفاق فاجعهبار، این خبر است که هیئت امنای صندوق توسعه ملی با حضور ریاست محترم جمهور، در مصوبهای این صندوق را برای نخستین بار مجاز کرد که در "بازارهای پولی و مالی سرمایهگذاری کند". بماند که این مصوبه خلاف سیاستهای کلی اصل ۴۴ است و یحتمل در هیئت عالی نظارت بررسی خواهد شد، اما دقت کنیم قرار است صندوقی که برای توسعه کشور ایجاد شد، با سرمایهگذاری در بازارهای پولی و مالی چه برسر اقتصاد ایران بیاورد. نکته تاسفبار ماجرا این است که تجویزکنندگان این سیاستها لااقل به تجارب دیگران نیز مراجعه نکرده و از فجایعی که مالی شدن در اقتصاد غرب آفرید و بحران ۲۰۰۸ را رقم زد، درس نمیگیرند؛ که البته باید گفت آنانکه از فاجعه نفع میبرند، طبیعتا به استقبالش میروند.
"سید یاسر جبرائیلی"
@syjebraily