💠 مراقب زبان و سایر اعضاء و جوارح خود باشیم.
✍ اسلام همواره به انسان توصیه می کند تا درباره آنچه به آن علم و یقین ندارد، زبان نگشاید:
☀️« وَلا تَقفُ ما لَيسَ لَكَ بِهِ عِلمٌ ۚ إِنَّ السَّمعَ وَالبَصَرَ وَالفُؤادَ كُلُّ أُولٰئِكَ كانَ عَنهُ مَسئولً». (1)
از آنچه به آن علم و آگاهی نداری، پیروی مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسؤولند.
و نیز می فرماید:
☀️وَ لَتُسْئَلُنَّ عَمَّا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ.(2)
و قطعاً از آنچه انجام مىداديد بازخواست خواهيد شد.
🔹 بدانید حتی خود این حرفی که میزنید، در روز قیامت عملی است که در مقابل شما مجسّم می شود و خدای متعال مؤاخذه می کند، سؤال می کند.
امام سجاد(ع) می فرماید:
🌷«وَ لَيْسَ لَكَ أَنْ تَتَكَلَّمَ بِمَا شِئْتَ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى یَقولُ وَ لا تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ ».
هر گونه که دلت بدان مایل است، نمی توانى لب بگشایى؛ چرا که خداوند می فرماید: از آنچه که نسبت به آن علم نداری پیروی نکن.
امام سپس می فرماید:
🌹«وَ لَيْسَ لَكَ أَنْ تَسْمَعَ مَا شِئْتَ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَقُولُ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا». (3)
تو آزاد نیستى به هر سخنى که دلت بدان تمایل دارد، گوش فرا دهى، زیرا خداى عز و جل می فرماید: گوش وچشم و دل همه مسؤولیت دارند.
🔸هر یک از ابزار ادراکى، اعم از حس ظاهر - سمع و بصر و... - و حس باطن- عقل و اندیشه و... - حجت الهی اند و آدمى با در اختیار داشتن چنین ابزارى مسؤول است و باید در صراط صحیح از آنها استفاده کند و گام بردارد و حقوق آنها را ادا کند. (4)
در سوره «یس» می خوانیم:
☀️«الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلَىٰ أَفْوَاهِهِمْ وَتُكَلِّمُنَا أَيْدِيهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ». (5)
امروز دهانهاى آنها را می بندیم، در حالى که دستها و پاهاى آنان علیه آنان گواهى وشهادت می دهند.
🔹گاهى حتى اخبارى که به آن اعتماد و یقین داریم را نیز نباید براى دیگران بازگو کنیم، بلکه بایدعاقبت و نتیجه آن را نیز بسنجیم. چنانکه امیرالمؤمنین (ع)می فرماید:
🌸«لَا تَقُلْ مَا لَا تَعْلَمُ بَلْ لَا تَقُلْ كُلَّ مَا تَعْلَمُ فَإِنَّ اللَّهَ فَرَضَ عَلَى جَوَارِحِكَ كُلِّهَا فَرَائِضَ يَحْتَجُّ بِهَا عَلَيْكَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ». (6)
.
آنچه نمى دانى مگو، بلكه همه آنچه را كه مى دانى نيز مگو، زيرا خداوند بزرگ بر اعضاء بدنت چيزهايى را واجب كرده كه از آنها در روز قيامت بر علیه تو حجّت می آورد.
خواجه عبدالله انصارى می گوید:
جز راست نباید گفت، هر راست نشاید گفت.
🔸اسلام به سکوت و کم گوئى، متین و استوار گوئى، حق گوئى و پرهیز از اضافه گوئى و هرزه گوئى توصیه و تاکید کرده است و به فرموده امام صادق(ع):
🌷«المؤمن مُلْجَمٌ». (7)
انسان با ایمان در سخن گفتن، محدود و زبان او بسته است.
‐----------------------
پی نوشت:
1) اسراء/ 36.
2) سوره نحل/93.
3) فیض کاشانى، تفسیر صافى، ج 3، ص 192.
4) فخر رازى، تفسیر کبیر، نشر دارالفکر، ج 20، ص 211، علامه طباطبائى، المیزان، ج 13، ص 94.
5) یس/ 64.
6) نهج البلاغه، حکمت شماره 383.
7) علامه مجلسى، بحارالانوار، ج 75، ص 275.