🔴بازرگان را درست نقد کنیم! 🔷«وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا ۚ اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ» (مائده آیه 8) 🔻در مورد نهضت آزادی و شخص آقای بازرگان انتقادات زیاد و درستی وجود دارد، و انحرافات فکری بازرگان که سبب به وجود آمدن جریان هایی شبیه مجاهدین خلق شده کاملا روشن است. 🔴 اما نکته ای که به نظر در آن عدالت رعایت نشده است نسبت مخالفت با جنگ به طور مطلق به بازرگان است؛ بازرگان با ادامه جنگ بعد آزاد سازی خرمشهر مخالف است. که البته امام (ره) هم پس از آزادی خرمشهر این نظر را داشتند ولی نظر جمعی شورای دفاع مبنی بر ادامه جنگ را میپذیرند. 🔷البته باید تاکید شود که مراد از صلح و عدم ادامه جنگ صلح بی قید و شرط یا صلح ذلیلانه نیست. همانگونه حجت الاسلام سید حمید روحانی می فرمایند: «امام پس از فتح خرمشهر، پیشنهادِ توقف جنگ را داد، به شرطِ آنکه صدام از دیگر سرزمینهای اشغال شده خارج شود لیکن فرماندهانِ جنگ و جبهه با این پیشنهاد مخالف بودند.» (روزگار قائم مقامی، ص 265) 🔸و می توان صحبت های امام (ره) درباره تنبیه متجاوز در 22 خرداد 61 را اینگونه تفسیر کرد که با مذاکرات صلح هم می شود متجاوز را تنبیه کرد. چه اینکه امام (ره) در مهر سال 61 به این موضوع تصریح می کند: «ما بارها اعلام کرده ایم که خواهان پایان جنگ و طالب‏‎ ‎‏صلحی هستیم که متجاوز را تنبیه و خسارات جنگ را بپردازند و اینهمه انسان بیگناه را که‏‎ ‎‏از خانه و زندگی خود آواره کرده اند به شهر و دیار خود باز گردانند.‏» (صحیفه امام، ج 17 ص 32) 🔻 بازرگان هم در نامه اسفند 62 به این موضوع اشاره میکند: «عرض این تذکر نیز لازم است که نهضت آزادی ایران به هیچ وجه نمی‌گوید دست تضرع و تمنا و توبه تسلیم پیش عراق دراز کنیم یا سازشکار با ظالمها و همکار جهانخوارها و از خدا بیخبرها بشویم، یا به صلح تحمیلی خفت‌باری تن در دهیم.» (نامه بازرگان به امام 3/12/62) 🔷 بازرگان تا بهار سال 63 نظر خود و نهضت آزادی را علنی اعلام نمی کند؛ حتی در اسفند 62 یعنی حدود یک سال و نیم بعد از فتح خرمشهر نامه خود در مخالفت با ادامه جنگ را به صورت محرمانه برای امام (ره) ارسال می کند. 🔸جالب است در همین نامه بازرگان می گوید: «در عین حال باید بگوییم که اختلاف نظر ما در این مسائل موجب آن نیست که علم مخالفت در مقابل جنگ اسلامی برافراشته و آب به آسیای دشمنان بریزیم.» (نامه بازرگان به امام 3/12/62) 🔴 اما به یکباره از سال 63 تا انتهای جنگ از کسانی می شوند که علم مخالفت با جنگ برداشته، سبب تضعیف جامعه و نیروهای خودی می شوند. و فاصله به وجود آمده میان خود و مردم را بیشتر می کنند. و به جایی می رسند که به تعبیر مقام معظم رهبری خسرالدنیا و الآخره می شوند. 🔷«آن آقایی که خودش -به حسب آنچه که ما میبینیم- خسرالدنیا و الآخره است، بر میدارد مینویسد که «ملت ایران خسر الدنیا و الآخره شده‌اند»! کسی که این را میگوید، حقیقتاً خسر الدنیا و الآخره است.» (بیانات در دیدار کارگران و معلمان 15/2/72)