✍️ یادداشت رسیده: ✳️ پیشتازی شیخ شهید در فهم روشنفکری ◻️ مهدی جمشیدی: علمای دینی که نقشی فعال در جنبش مشروطیت ایفا کردند؛ همۀ آنها بر این باور بودند که تنها حکومت مشروع در دوران غیبت حکومت فقیهان و نواب عام است. ازسوی‌دیگر، آنان می‌دانستند که بر مبنای تفکر سیاسی شیعی، در زمانی‌که امکان تحقق این ‌صورت از قدرت سیاسی وجود ندارد، ناگزیر باید به حداقل‌ها بسنده کرد. ازاین‌رو، اگرچه آنها «سلطنت» را حکومتی غاصبانه و نامشروع می‌انگاشتند، ولی درعین‌حال، مفسدۀ مترتب بر «سلطنت مقیده» را بسیار کمتر از «سلطنت مطلقه» می‌یافتند. ◻️ از نظر آنها، عدالت‌خانه و مشروطه و مجلس، وسایل و ابزارهایی برای تحصیل این غرض بودند. اما در کنار این تفسیر و تلقی از جنبش مشروطیت، یک نیروی اجتماعی دیگر، «روشنفکران» بودند. روشنفکران، آنچنان شیفتۀ مظاهر و جلوه‌های فرهنگ و تمدن غرب شده بودند که پیوند خود را از هویت فرهنگی و فکری ملت خود گسسته و در جستجوی دستیابی به یک نظام سکولار و شبه‌غربی در ایران بودند. اینان جامعۀ ایران را «عقب‌مانده» معرفی کرده و عمده‌ترین علت این عقب‌ماندگی را، حضور دین و گرایش‌ها و تعلقات دینی در فرهنگ عمومی ایرانیان می‌دانستند. ◻️ سرانجام، قرائت روشنفکران با لطایف‌الحیل غلبه یافت و جنبش مشروطیت به مصادرۀ تام و تمام آنها درآمد و روحانیت و تفکر دینی، به حاشیه رانده شد. در اردوگاه علما، کسانی بودند که به‌درستی، خطر منورالفکرها و غایات سکولاریستی و ضددینی آنها را دریافتند و اجازه ندادند همراهی‌شان با جنبش مشروطیت، به ‌نفع منورالفکرها تمام شود. ◻️در آن دوره، نخستین کسی‌که ماهیت حقیقی این طبقۀ اجتماعی نوظهور را دریافت و به‌سختی در مقابل دستیابی آنها به اهداف‌شان ایستاد، شهید آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری بود. متن کامل: https://hawzahnews.com/xcnRR @HawzahNews | خبرگزاری‌حوزه