ادامه پاسخ سوال: در بیشتر آیات قرآن، ضمائر مذکر استفاده شده، آیا خطاب‌های قرآن فقط به مردان است و قرآن، زن ستیز است؟ ✨اگر قرآن کریم می‌گوید: قل هو الله احد، یا کتب علیکم القصاص، ادعونی استجب لکم و … در حقیقت الفاظ بی‌نشان را به‌کاربرده است که مدلول فارغ از جنسیت را مد نظر داشته است[9] ازاین‌رو مخاطب عرب عصر پیامبر ص در رویارویی با آیات قرآن خطاب‌های بی‌نشان را شامل زنان‌و‌مردان می‌داند. اگر هم در برخی مواضع بر بیان جنسیت تأکید و تصریح می‌کند به خاطر رفع توهمی است که فضای فرهنگی جامعه اقتضای آن را دارد. ازنظر این دسته زبان‌شناسان، قاعده تغلیب برگرفته از ویژگی‌های زبان‌شناختی توصیفی نیست بلکه به‌وسیله دانشمندان ادبیات و به‌منظور توضیح و قاعده‌مند‌سازی استعمال‌های عربی بر زبان عربی تحمیل‌شده است.[10] قاعده «زیادة المبانی تدل علی زیادة المعانی» نیز می‌تواند مؤید دیگری بر خنثی بودن الفاظی که به مذکر بودن شهرت دارد، باشد. در میان لغویون و زبان شناسان قاعده لغوی شهرت دارد که بر اساس آن زیادت در حروف و مبانی کلمه را دال برزیادت در معنا می‌دانند؛ به عبارت دیگر هر زمان به حروف اصلی یک کلمه، حروف دیگری اضافه شود دلالت بر معانی فرعی جدیدی می‌کند که لفظ، در ریشه‌ی اصلی خود چنین دلالتی نداشت. به‌عنوان‌مثال در دو واژه «المرء» و «المرئة»، مشهور آن است که المرء به معنای شخص مذکر و المرئة به معنای شخص مؤنث است. درحالی‌که اگر بنا به تغلیب در مذکر باشد نبایستی الفاظ المرئة بیشتر از المرء باشد. لکن اگر معنای المرء را خنثی بدانیم، بر اساس قاعده (زیادة المبانی تدل علی زیادة المعانی)، المرئة هم دلالت‌گر بر شخص و هم جنسیت شخص است و این قاعده سریان خواهد داشت.[11] باوجوداینکه مؤیدهای فراوانی نظر اخیر زبان‌شناسان را تائید می‌کند داوری نهایی در مورد هرکدام از این نظریه‌های سه‌گانه، امری اجتهادی و مستلزم مطالعات عمیق‌تر زبان‌شناسی، لغت‌شناسی و مباحث صرف و نحو است؛ اما به‌هرتقدیر بنا بر دو نظریه اخیر، اصل بر آن است که خطاب‌های قرآنی فارغ از جنسیت هستند. حتی در مورد نظریه اول هم می‌توان گفت که تصریح قرآن به اینکه مخاطب او همه انسان‌ها فارغ از جنسیت هستند و قرآن برای هدایت همه انسان‌ها اعم از زن ومرد نازل‌شده است،[12] می‌تواند قرینه‌ای برای شمول الفاظ به‌ظاهر مذکر بر مردان و زنان باشد. ضمن این‌که ارتکاز عمومی نیز خود قرینه‌ای غیرلفظی است بر اینکه همه زنان‌و‌مردان مخاطب الفاظ قرآنی هستند. 🆔@hekmatemotahar1