🔻تعمیم، تقلیل و تعجیل؛ مثلث خطای تحلیلی در وقایع اخیر ✍دکتر احمد اولیایی ▫️کشور اخیرا روزهای پرتلاطمی را سپری کرده است و فارغ از وقایع و حوادث و اصل ماجرا، شاهد تحلیل های مختلف از کنشگران رسانه ای و تحلیلگران سیاسی-اجتماعی بوده ایم. بنظر می رسد در بعضی از تحلیل ها حداقل یکی از سه اشتباه «تعمیم»، «تقلیل» و یا «تعجیل» رخ داده است. 1⃣ تعمیم (overgeneralization)؛ خطای شناختیِ تعمیمِ افراطی یکی از خطاهای ادراکی است که در هنگام استدلال می تواند فرایند استدلال و نتیجه گیری را مختل کند. این خطا باعث شده بود برخی از گزاره های تعمیمی مانند «همه ناراضی هستند» یا مانند «کل دهه هشتادی ها از دست رفته اند» و شبیه این ها در میان تحلیل ها دیده شود و حال آنکه اساسا استفاده از کلمه همه یا هر کلمه ای که تعمیم بدون دلیل بدهد در تحلیل غلط است. رهبر معظم ضمن بیانات خود با مجلس خبرگان در شهریور 97 این خطا را اینگونه تبیین می کنند: "امّا اینکه ما به نحوی انتقاد بکنیم که آن شنونده‌ی انتقاد به تعبیر رایج، بندِ دلش پاره بشود و بگوید «دیگر همه چیز از دست رفت، پدرمان درآمد»، این‌جوری نباید انتقاد بکنیم". 2⃣ تقلیل(reducing)؛ این که همه ی علل حوادث این روزهای گذشته و #اعتراضات را به #نارضایتی عمومی و عملکرد نظام #تقلیل دهیم یک خطای ادراکی دیگر است. هیچ کس نمی تواند منکر بعضی ضعف ها در اداره کشور شود اما مهم ترین بخش ماجرا و علت اصلی وقایع اخیر را باید در این عبارت جستجو کرد: «بنده بصراحت میگویم این برنامه‌ریزی کار آمریکا، کار رژیم غاصب و جعلی صهیونیستی و دنباله‌روهای آنها است؛ نشسته‌اند برنامه‌ریزی کرده‌اند»(بیانات در مراسم مشترک دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری نیروهای مسلح،11/7/1401) 3⃣ تعجیل (acceleration): این خطا نیز یک #خطای_ادراکی است بدین معنا که فرد برای تسریع در #کنشگری رسانه ای یا اجتماعی به طور طبیعی همه اطراف قضیه را نمی بیند. مقام معظم رهبری به این خطا هم اشاره کردند: «... ولی واکنش به این حادثه بدون اینکه تحقیقی شده باشد، بدون اینکه هیچ گونه امر مسلّمی وجود داشته باشد...» #نویسندگان_حوزوی @HOWZAVIAN