🗞 برگی از ناگفته های تاریخ‼️؟ چرا مرحوم آیت الله شیخ مرتضی حائری یزدی فرزند مؤسس حوزه علمیه قم، به عنوان اعتراض به عملکرد آیت الله بروجردی، قم را به مقصد مشهد مقدس، ترک گفت؟❗️ در زمان مرجعیت عام‌ آیت‌الله بروجردی،‌ هیئتی با عنوان هیئت‌ مصلحین‌ حوزه‌ برای‌ انجام‌ اصلاحات‌ و ایجاد تحول‌ در این‌ مرکز دینی‌‌ـ علمی تشکیل شد. ‌امام‌ خمینی و آیت الله شیخ مرتضی حائری(فرزند مؤسس حوزه علمیه قم) که خود از بانیان اصلی به مرجعیت رسیدن آیت الله بروجردی محسوب می شدند، پایه های اصلی این هیئت را تشکیل می دادند، از دیگر اعضاء هیئت می توان از آیات‌ سید احمد زنجانی‌ ، شیخ‌ ابوالقاسم‌ اصفهانی‌ ، حاج‌ آقا باقر سلطانی‌ ، سید محمود روحانی ‌، سید زین ‌العابدین‌ کاشانی‌ و آقا ریحان‌الله گلپایگانی نام برد. در آغاز آقای بروجردی با تشکیل این هیئت موافقت کرد اما آرام آرام کسانی در مخالفت با این هیئت تلاش کردند!!!؟ که ذهینت آقای بروجردی را نسبت به اقدامات هیئت مصلحین حوزه تغییر دهند که موفق هم شدند!!! و سپس موجب عدم‌ همراهی‌ آقای بروجردی‌ با آنان‌ شدند. آقای بروجردی در آن هنگام، دستور توقف کار این هیئت را صادر کرد. از جمع آن هیئت، آیت الله مرتضی حائری یزدی فرزند آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی ‌(مؤسس‌ حوزه‌ی‌ علمیه‌ی‌ قم‌) به مخالفت منطقی وسرسختانه با آقای بروجردی برخواست. ‌ موضوع‌ توقف کار هیئت مصلحین حوزه علمیه، سبب‌ شد که‌ آیت الله شیخ‌ مرتضی حائری به‌ حالت‌ قهر قم‌ را به‌ مقصد مشهد ترک‌ کند. البته اختلاف شیخ مرتضی و امام خمینی با آقای بروجردی فقط در قضیه این هیئت خلاصه نمی شد وآن دو به خاطر عدم اقدام آقای بروجردی برای جلوگیری از اعدام نواب صفوی و یارانش نیز سخت از آقای بروجردی دلگیر و آزرده خاطر بودند، ‌ آیت الله شیخ مرتضی حائری فورا پس‌ از فوت‌ آیت‌الله بروجردی، با ارتباط با امام خمینی(ره) هیئتی را برای سامان‌ حوزه‌ علمیه با حضور علمای‌ قم‌ تشکیل‌ داد. آیت الله حاج‌ شیخ‌ مرتضی‌ حائری‌ یزدی‌ و امام‌ خمینی‌ از دوستان صمیمی و همفکر بودند‌؛ آنان‌ به‌ جز همکاری‌ در هیئت‌ مصلحین‌ حوزه‌، هر روز هنگام‌ غروب‌ آفتاب جلساتی‌ سیاسی در مکان مقبره‌ و مزار مطهر مرجع شهید، آیت الله العظمی علامه شیخ فضل‌الله نوری(رهبر نهضت مشروطه مشروعه) در حرم حضرت فاطمه معصومه‌ (س‌) برگزار می نمودند. ازدواج‌ دختر آیت الله حاج‌ شیخ‌ مرتضی‌ حائری‌ ‌با فرزند امام خمینی، آیت‌الله سید مصطفی‌(که بعد ها توسط تیمی مشترک از ساواک و بعثی های عراق در نجف به شهادت رسید)، ‌ در سال‌ ۱۳۳۵ ش‌ بر این‌ پیوند و ارتباط‌ ناگسستنی صحه‌ گذاشت‌. با اعلام‌ لایحه‌ی‌ انجمن‌های‌ ایالتی‌ و ولایتی‌، منزل‌ آیت‌الله حائری‌ محل‌ اجتماع‌ علما برای‌ اعتراض‌ به‌ این‌ اقدام‌ شد که‌ توسط‌ امام‌ خمینی‌ دعوت‌ شده‌ بودند.او هواره در طول نهضت امام یار و وفادار امام باقی ماند. در پی رحلت این عالم بزرگوار، حضرت امام خمینی(س) پیام تسلیتی خطاب به ملت ایران صادر کردند: بسم اللَّه الرحمن الرحیم إنا للَّه و إنا إلیه راجعون رحلت اسف انگیز حضرت آیت اللَّه آقاى حاج آقا مرتضى حائرى- رحمة اللَّه علیه- موجب کمال تأثر و تأسف گردید.ایشان در علم و عمل بحق خلف بزرگوار مرحوم آیت اللَّه عظمى، استاد معظم، حضرت آقاى حاج شیخ عبد الکریم- رضوان اللَّه تعالى علیه- بودند. «و کَفَى بِهِ شَرَفاً و سَعَادة».(1)این جانب از اوایل تأسیس حوزه علمیه پر برکت قم، که به دست مبارک پدر بزرگوارشان تأسیس شد و موجب آن همه برکات شد، آشنایى با ایشان داشته؛ و پس از مدتى از نزدیک معاشر و دوست صمیمى بودیم؛ و در تمام مدت طولانى معاشرت جز خیر و سعى در انجام وظایف علمیه و دینیه از ایشان مشاهده ننمودم.این بزرگوار علاوه بر مقام فقاهت و عدالت، از صفاى باطن به طور شایسته برخوردار بودند؛ و از اوایل نهضت اسلامى ایران، از اشخاص پیشقدم در این نهضت مقدس بودند.«جزاه [اللَّه] عَنِ الإِسلام خیراً».این جانب به ملت محترم ایران، بویژه به اهالى وفادار قم و حضرات علماى اعلام و مدرسین معظم حوزه علمیه قم، تسلیت عرض مى کنم؛ و براى خاندان معظم ایشان و فامیل محترمشان، خصوصاً حضرت حجت الاسلام آقاى حاج آقا مهدى حائرى - أعزّه اللَّه- از خداوند تعالى طلب صبر جمیل و اجر جزیل مى نمایم. امید است عنایات حضرت بقیة اللَّه- روحى و ارواح العالمین لمقدمه الفداء- شامل حال همه آنان و همه ملت مسلمان باشد. و السلام على عباد اللَّه الصالحین. تاریخ 15 اسفند 64/ 24 جمادى الثانیه 1406روح اللَّه الموسوی الخمینى (1) شرافت و نیکبختى او را کفایت است. 📚منابع: 🔸(صحیفه امام، ج20، ص: 10 و 11) 🔸زندگانی‌ آیت‌الله بروجردی‌، علی دوانی. تهران، نشر مطهر، ۱۳۷۲ 🔸خاطرات‌ ۱۵ خرداد، علی باقری. ج‌ ۶، تهران‌، حوزه‌ی‌ هنری‌ سازمان‌ تبلیغات‌ اسلامی‌، ۱۳۷۶ 🇮🇷 @nohoomeday