جبلالشیخ؛ «چشم منطقه» که اسرائیل آن را تصرف کرد
چشمداشتهای اسرائیل به «جبلالشیخ» که از آن تحت عنوان «چشم منطقه» یاد میکند، تاریخی دیرینه دارد و به سه دهه قبل از تأسیس این رژیم بازمیگردد.
«یسرائیل کاتس»، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی امروز جمعه رسماً اشغال منطقه «جبل الشیخ» در جولان اشغالی را اعلام کرد و گفت که اسرائیل بعد از 51 سال این منطقه را به کنترل خود درآورده است.وزیر جنگ رژیم صهیونیستی اشغال جبل الشیخ را برای این رژیم راهبردی خواند و گفت که به ارتش دستور داده شد تا برای ماندن در جبل الشیخ در فصل زمستان آماده شوند.«جبل الشیخ» کجا واقع شده و چرا «جبل الشیخ» برای رژیم صهیونیستی اهمیت راهبردی دارد؟
موقعیت جغرافیایی
سلسله کوههای الشیخ یا حرمون در مرز بین لبنان، سوریه و فلسطین و به طور مشخص غرب «دمشق»، پاینخت سوریه و شمالیترین نقطه «جولان» قرار دارد.ارتفاع جبل الشیخ به 2.814 متر از سطح دریا میرسد، طول آن حدود ۴۵ کیلومتر است و بلندترین نقطه در ساحل شرقی دریای مدیترانه به شمار میآید.این رشته کوه از بانیاس سوریه شروع و از جنوب غرب به سمت دشت حوله و از شمال شرق به سمت وادی (دره) القرن امتداد مییابد و بخش مهمی از سلسله کوههای شرقی لبنان را تشکیل میدهد که بین لبنان و سوریه امتداد دارد.این رشته کوه شامل 4 قله است که بلندترین قله آن در سوریه قرار دارد که «الشیخ» یا «حرمون» نامیده میشود و ارتفاع آن به 2.814 متر میرسد، قله دوم از سمت غرب این رشته کوه با ارتفاع 2.294 متر، سومین قله از سمت جنوب با ارتفاع 2.236 متر و قله چهارم در شرق با ارتفاع 2.145 متر از سطح دریا قرار دارد.قلههای این رشته کوه در دو سوم سال پوشیده از برف است و ساختار توپوگرافی آن سنگ آهک و گچ است. این کوه منبع اصلی چندین رود در سوریه، اردن، فلسطین اشغالی و لبنان است:- رود الحاصبانی که از دامنه شمال غربی جبل الشیخ سرچمشه میگیرد و به لبنان میریزد- رود بانياس که از غار بانياس در دامنه جبل الشيخ در اراضی سوریه سرچشمه میگیرد و فلسطین اشغالی میریزد- رود اللدان که دامنههای جبل الشيخ سرچشمه میگیرد و یکی از شاخههای رود اردن بالاست- رود اردن که طولانیترین رودی است که از جبل الشيخ سرچشمه میگیرد و به اردن میریزد
وجه تسمیه
وجه تسمیه این رشته کوه و بلندترین قله آن به «الشیخ» به دلیل برف سفیدی است که روی آن نشسته و در نگاه اول مثل چون یک عمامه سفید به نظر میآید. البته مردم محلی آن را «جبل الثلج» (کوه یخ) هم مینامند.افزون بر آن، به این جهت که بالاترین نقطه از سطح دریا در ساحل شرقی مدیترانه است، «جبل الزعیم» (کوه رهبر) نیز نامیده میشود.نام «جبل الشیخ» در بسیاری از متون تاریخی و دینی آمده است. در «عهد عتیق» یا «عهد قدیم» یا همان تورات 15 بار با نامهای مختلف از جمله «حرمون» از جبل الشیخ نام برده شده است.«کنعانیها» در سفر «ملوک»(پادشاهان) از جبل الشیخ با نام «حرمون»، «فینیقیها» با نام «سریون» و «اموریها» با نام «سنر» از این کوه نام بردهاند.«حرمون» در زبان عبری از ریشه «حرم» یعنی «مقدس» است و نشاندهنده جایگاه «مقدس» آن در طول تاریخ یهود است.
اهمیت راهبردی
- این کوه مرتفعترین نقطه در سوریه است، به همین دلیل به یک نقطه راهبردی مهم برای اشراف و نظارت بر مناطق اطراف تبدیل شده است.- این کوه مشرف به دمشق، صحرای سوریه، بلندیهای جولان، دشتهای حوران در سوریه، کوههای الخلیل، دریاچه طبریه، دشت الحوله در سوریه و بخشی از استان اربد در اردن و همچنین، تمام جنوب لبنان، رشته کوههای غربی لبنان و دره بقاع است، به ویژه دره بقاع که اسرائیل این منطقه را پایگاه حزبالله لبنان میداند.- دمشق، پایتخت سوریه تنها حدود 40 کیلومتر با این کوه فاصله دارد و پس از اشغال آن در محدوده اشراف و حمله اسرائیل قرار میگیرد.- جبل الشیخ، یک منطقه کور برای رادارهای اسرائیلی بود و این عبور هواپیماهای جنگی، به ویژه پهپادهای محور مقاومت از سوریه به سمت سرزمینهای اشغالی را تسهیل میکرد.- ساختار جغرافیایی آن که شامل زمین ناهموار و بکر و دست نخورده است، آن را به منطقه ایده آلی برای فعالیتهای سری و جاسوسی تبدیل میکند.- کوه الشیخ منطقهای مقدس برای مسیحیان، یهودیان و دروزیان است، به همین دلیل اغلب ساکنین روستاهای اطراف آن پیروانی از این ادیان هستند.
چشمداشتهای اسرائیل در جبل الشیخ
تاریخ چشمداشتها و جاهطلبیهای صهیونیستها در جولان به بیش از یک قرن قبل بازمیگردد. در یادداشتی که «جنبش صهیونیسم» برای کنفرانس صلح سال 1919 ارسال کرده بود آمده بود: «کوه حرمون سرمنشاء منابع آبی فلسطین است.»اسرائیل طی نکبت سال 1967 حدود 100 کیلومتر مربع از دامنههای جنوبی و غربی جبل الشیخ را اشغال و در آنجا پایگاهها و مراکز نظامی احداث کرد.این رژیم تا جنگ اکتبر 1973 طرحهای شهرکسازی در جولان را به 4 منطقه تقسیم