بسمه تعالی
با توجه به شبههای که از عنوان «درگذشت شهادتگونه» درباره مرحوم شهید آیةالله رئیسی در پیام تسلیت حضرت امام خامنهای به اذهان مردم القاء میشود نکاتی را بهعرض دوستان میرسانم:👇
۱- عنوان شریف «شهادت» یا «شهادتگونه» از آموزههای دینی نشأت گرفته است.
۲- در دیدگاه فقهی، شهید (که در فقه موضوع احکامی خاص همچون بی نیازی از غسل و کفن قرار گرفته) عبارت است از مسلمانی که در جهاد با کافران یا باغیان در میدان جنگ توسط آنان یا به سبب جنگ با آنها کشته میشود.
گروهی از فقها بر کشته در جهاد دفاعی نیز احکام شهید را جاری دانستهاند.
۳- در تفسیر نمونه آمده است که شهادت یک معنای خاص و یک معنای عام دارد.
معنای خاص آن همان معنای فقهی است و معنای عام آن که همان مرگ شهادتگونه است، این است که انسان در مسیر انجام وظیفه الهی کشته شود یا بمیرد. که در این صورت احکام شهید بر این افراد جاری نمیشود ولی در اجر و ثواب با شهدا شریکند.
۴- پس در فرهنگ اسلامی مصداق اتم شهادت در راه خدا صرفاً مرگ در میدان نبرد با دشمن و توسط آنان یا به سبب جنگ با آنهاست.
۵- فرهنگ اسلام برخی از مرگها را در حکم شهادت یا شهادتگونه دانسته است و با توجه به آن عنوان شهادت در عرف اداری و کشوری جمهوری اسلامی تعاریف دیگری دارد و شامل مرگ در حال خدمت و ... هم میشود.
۶- خداوند در قرآن کریم میفرماید:
وَ مَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَ كَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا ﴿۱۰۰﴾
طبق آیه شریفه اگر کسی در مسیر خدا و برای رضای او حرکت کند مهاجر الی الله است و برای مهاجر الی الله، اجری عظیم وجود دارد و طبق برخی روایات آن پاداش معادل با اجر شهید است، به این دلایل وفات چنین کسانی به رحلت شهادتگونه تعبیر میشود.
۷- با توجه به عنوان شهید برای حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در زیارات مأثور و همچنین کاربرد عنوان شهید در کلام امامین انقلاب برای اشخاصی مانند شهیدان مطهری، مفتح، مدنی، لاجوردی، صیاد، شهریاری و ... که به واسطه ترور دشمنان اسلام از دنیا رفتهاند، کشته شدگان ترور هم شهید محسوب میشوند.
۸- در فتاوای حضرت امام خمینی قدس سره الشریف افرادی که حتی در حین جنگ و یا موقع پیشروی بواسطۀ افتادن در آب یا حادثه ای دیگر، مثل تصادف ماشین و پرت شدن از کوه یا در پشت جبهۀ مقدم با بمباران دشمن کشته شوند یا شخصی که حین انجام خدمت و کارهای اداری و یا انقلابی به علت حادثه مرتبط فوت کند، ثواب شهید دارند و به یک معنا مرگ آنان شهادتگونه است.
۹- از پیامها و بیانات امامین انقلاب استفاده میشود که ایشان اشخاصی مانند شهیدان فلاحی، فکوری، کلاهدوز و .. را که در مسیر برگشت از جبهه هواپیمای حامل آنها با خرابکاری منافقین سقوط کرد و یا مانند شهید طهرانی مقدم در حوادث مشکوک میدانی اقدامات نظامی از دنیا رفتهاند شهید دانسته و کشته شدگان سایر حوادث را دارای مقام و اجر شهید میدانند.
لازم به ذکر است که حضرت امام خامنهای در پیام تسلیت شهادت شهید احمد کاظمی و همراهان ایشان هم عبارت «فقدان شهادتگون سردار رشید اسلام سرلشگر احمد کاظمی» را بکار بردند.
نکته قابل توجه این است که یک عالم بزرگ دینی در بیان رسمی مطالب و تعابیر خود همه ملاحظات دینی و اجتماعی را در نظر میگیرد و بهصرف یک رویه عرفی از واژههای مرسوم در افواه استفاده نمیکند، هرچند ممکن است خود حضرت ایشان در محاوره و سخنرانیهایعمومی کلمه شهید را بهکار برند اما در بیانیه رسمی شرایط متفاوت است.