📍"
فرهنگ به مثابه زیربنای اصلاح ساختار جمعیت"
مقدمه
جمعیت زیرساخت عمده مسایل اصلی یک نظام از جمله اقتصاد و امنیت است و اهمیت آن به قدریست که اکثر کشورها، این مساله را در نهادهای امنیتی خود پیگیری و دنبال می کنند و بیش از یک دهه است که در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران هم جلوگیری از کاهش جمعیت به عنوان یکی از دغدغه های اصلی سیاستگزاران از جمله مقام معظم رهبری امام خامنه ای دام عزه العالی قرار گرفته است، تا جاییکه ایشان بیش از ۵۰ بار در جلسات و سخنرانی های خود به ابعاد مختلف این مساله اشاره و از مسئولین اجرایی مطالباتی در جهت سیاست افزایش جمعیت داشته اند. علاه بر تعدد و تاکید معظم له بر جلوگیری از کاهش جمعیت، ادبیات بکار گرفته شده در اشارات ایشان هم با دیگر موضوعات نظام تفاوت جدی دارد و برخی از این کلید واژه ها را ایشان ابدا در هیچ مساله دیگری بکار نگرفته است و همین تعدد و بی بدیلی ادبیات ایشان در مساله جمعیت نشانه از اهمیت دو چندان مساله نزد ایشان به عنوان سکان دار و دیده بان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران دارد.
هرچند تغییر سیاست ها از کاهش به افزایش کاری سخت و تجربه موفق و مانایی در دیگر کشورها نداشته است اما در کشور عزیز ایران به علت وجود زیرساخت های دینی، فرهنگی و اجتماعی در عموم مردم و با سرمایه گزاری درست و صحیح بر این زیرساخت ها می توان از این گردنه صعب العبور عبور کرد. در این یادداشت برآنیم که تعریف، انواع، روش ها، ملاحظات و ابزارهای گفتمان ساز در جامعه ایران را تبیین و به برخی نکات در ضمن آن اشاره نماییم.
🔹
تعریف جریان سازی، گفتمان سازی و فرهنگ سازی و تفاوت آنها
نزدیکی معانی سه کلید واژه جریان سازی، گفتمان سازی و فرهنگ سازی باعث گردیده که بعضا به جای یکدیگر در مقامات مختلف استفاده شوند که الیته اگر بخواهیم دقیق تر به معانی این واژه ها نگاه کنیم جریان سازی بیشتر به اتفاقات مداوم حول افراد و ازمنه اطلاق می گردد و معنای مخالفش کارهای موسمی، فصلی و با مخاطب محدود است. در واقع اگر موسمی و فصلی شد کاری ابتر می شود و آن را جوسازی می نامند (البته شاید در برخی موضوعات لازم باشد یک جوسازی هم راه بیافتد و نافی آن نیستیم اما قطعا به آن جریان سازی نمی گویند.) به عنوان مثال اتفاقات حول مسایل انتخابات عمدتا جوسازی هستند و جریان سازی نیستند.هر چقدر جریان سازی، گفتمان سازی و فرهنگ سازی دیربازده است جوسازی بالعکس آنها زودبازده است.
حالا اگر کار ما بخواهد یک مرحله فراتر از جریان سازی( یعنی پیوند بین زمان، مکان و مخاطب) باشد و به موضوع هم بپردازیم به آن گفتمان سازی می گویند. یعنی وقتی یک مفهوم یا چند مفهوم متناسب با یکدیگر یا شبکهای از مفاهیم را تعیین میکند و بقیة مفاهیم را حول آن مفهوم به کار میگیرد و استخدام میکند؛ به آن گفتمان سازی می گویند.
مقام معظم رهبری در تعریف گفتمان سازی می گوید:
گفتمان یعنی باور عمومی؛ یعنی آنچیزی كه به صورت یك سخنِ مورد قبول عموم تلقی بشود، مردم به آن توجه داشته باشند؛ این با گفتن حاصل میشود؛ با تبیینِ لازم - تبیین منطقی، تبیین عالمانه و دور از زیادهرویهای گوناگون - حاصل میشود؛ با زبان صحیح، با زبان علمی و منطقی و با زبان خوش، بایستی این مطالب را منتقل كرد.(15اسفند1392)
به عبارت دقیق تر خروجی جهاد تبیین مطروحه در کلمات و بیانات مقام معظم رهبری همین گفتمان سازی و سکه رایج شدن است.
در نهایت محصول پیوند بین مخاطب، زمان و مکان و پیوند شبکه ای از مفاهیم و موضوعات، فرهنگ سازی در کف جامعه می شود به عبارت دیگر گفتمان سازی و جریان سازی مقدمه فرهنگ سازی می شوند.
گفتمان سازی و جریان سازی در نگاه، نظر و اذهان مردم است ولی فرهنگ سازی حاصل و خروجی تغییرات ذهنی و اقناع در جامعه است و تغییر در رفتار و عمل مردم است.پس می توان گفت گفتمان سازی مقدمه ای برای اقدام عملی بزرگ است.
امام خامنه ای دام عزه العالی می فرماید:
وقتی گفتمانسازی شد، آنوقت همه به این فکر خواهند افتاد و در همه یک انگیزهای به وجود میآید؛ کأنّه یک جادّهی وسیع و یک بزرگراهی به وجود میآید که همه میل میکنند از این بزرگراه حرکت کنند.(سوم شهریور 1395 بیانات معظم له در دیدار رئیسجمهور و اعضای هیأت دولت.)
🔹
انواع گفتمان سازی در موضوع جمعیت
ما باید برای گفتمان سازی مطلوب و موثر به انواع و تقدم و تاخر گفتمان سازی ها توجه داشته باشیم از این رو به چند نوع از انواع گفتمان سازی ها با توجه به مخاطب هدف اشاره و تعریف آنها را ارایه می دهیم.
🔹
انواع گفتمان سازی با توجه به مخاطب هدف
ادامه در
https://eitaa.com/jamiyat/3952
https://eitaa.com/jamiyat/3953
https://eitaa.com/jamiyat/3954
https://eitaa.com/jamiyat/3955