📖 ملاحظاتی چند در مورد گزارش فوق که مربوط به دوره حکومت ناصرالدین شاه قاجار است ✍️ مصطفی عرب عامری ✔️ مسجد ذکر شده در این سند، مسجد جامع فعلی رویان است که در آن زمان به‌شکل مسجدی کوچک بوده است. در این سند به یک باب تکیه در رویان اشاره شده که منظور همان تکیه ده است. حمام مذکور در سند هم حمام ده است که امروزه بازسازی شده است. در این سند به یک مدرسه مخروبه نیز اشاره شده است که مکان فعلی آن به درستی معلوم نیست اما احتمال می‌رود در مکان فعلی مدرسه ابتدایی امام زمان (عج) واقع بوده است که البته به نظر نگارنده‌ی این سطور این مدرسه احتمالا در محلی نزدیک به میدان امام حسین(ع) فعلی یا یکی از کوچه‌‌های اصلی رویان (کوچه‌ی صانعی‌ها، کوچه بالا، کوچه لنگر) واقع شده بود. قنات الله ولی‌خان که مظهر آن در حدود منطقه‌ی مخابرات فعلی است، نیز قنات جاری رویان بود. ✔️ نکته‌ی مهم این است که در این گزارش به مسجد قلعه که ساخت بنای اولیه‌ی آن با توجه به لوح گچی به جای مانده در آن به دوره‌ی فتحعلی شاه قاجار باز می‌گردد، اشاره‌ای نشده است. یا از تکیه‌ی قلعه که قدمتی مربوط به همین دوره‌ دارد نیز سخنی نیامده است که دلیل آن را در ادامه شرح خواهم داد. ✔️ با توجه به اسناد به‌جای مانده از دوره‌ی قاجار، ده رویان از کوچه‌ی صانعی‌ها ( در گذشته به دلیل اسکان اعراب مهاجر به کوچه‌ی عرب‌ها نیز معروف بود) شروع می‌شد و میدان امام حسین (ع) فعلی هسته‌ی مرکزی این روستا به‌شمار می‌آمد. کوچه‌ بالا (کوچه مسجد جامع فعلی) و کوچه‌ی راه شاهرود (کوچه منتهی به روستای یونس آباد) در کنار کوچه‌ی لنگر (روبروی صندوق قرض الحسنه) ۴ کوچه‌ی اصلی روستا را در آن دوره تشکیل می‌دادند. منطقه‌ی قلعه با ۸ برج و دیوارهایی مرتفع مشتمل بر مسجد، تکیه، باغ و... حداقل تا اواخر دوره‌ی قاجار جزو ده رویان به‌شمار نمی‌آمد و به مرور زمان در دوره‌های بعد، منطقه‌ی قلعه به رویان الحاق گردید. _ برای مشاهده مستندات تاریخی رویان به کانال زیر بپیوندید👇👇👇 📚[رویان جامعه و فرهنگ] @Rooyan_farhang ┄═❁๑🍃๑🌸๑🍃๑❁═‌‌‍‌‎‌‌‌‍‌‎‌┄ ❤️⃝⃡🇮🇷رسانه بزرگ جارچی رویان علی قاسمی 👇👇👇 ┄┅┅┅❀🌴💠🥀💠🌴❀┅┅┅┄ ✅بروزترین کانال خبری جارچی رویان درایتا👇👇 https://eitaa.com/jarchyroooyan