بحث این شبها را با این حدیث شروع میکنم: پیامبر (صلوات الله علیه)در هنگام حلول ماه مبارک فرمودند: سبحان الله! به استقبال چه چیزی میروید؟ و چه چیز به شما روی میآورَد؟
یک نفر پرسید: وحی نازل شده یا باید به جهاد برویم؟
حضرت (صلوات الله علیه)فرمودند: نه! ولی خداوند در اول ماه رمضان هر کسیکه به این قبله معتقد باشد را میبخشد. شخصی دیگر پرسید: آیا منافقان هم بخشیده میشوند؟ پیامبر(صلوات الله علیه) فرمودند: منافق، کافر است و هیچ بهرهای از ماه رمضان ندارد.
وجود نازنین پیامبر(صلوات الله علیه) در هنگام شروع ماه مبارک، خدا را تنزیه کردند. چه اعجابی از این بالاتر که خداوند همه را میبخشد. منتها افرادی را میبخشد که اهلیت قبله را داشته باشند. یعنی موحد بوده و تسلیم امر خدا باشند.
دو راهکار برای بهرهمندی از ماه رمضان:
ما برای بهرهمندی از ماه رمضان باید دو کار را انجام بدهیم:
۱. معرفت پیدا کردن به جایگاه ماه رمضان.
۲. انجام آداب و تکالیف ماه رمضان.
خطبۀ حضرت امیرالمومنین(علیه السلام) دربارۀ عظمت ماه رمضان
دربارۀ عظمت ماه رمضان پیامبر اکرم(صلوات الله علیهم) فقط ۱۰ خطبه راجع به این ماه ایراد فرمودهاند.
حضرت امیر المومنین(علیه السلام)هم در یک خطبۀ مفصل اینگونه فرمودند: ای روزهدار! بهواسطۀ خواندن قرآن در ماه رمضان خودت را به قرب خدا برسان. روز و شب قرآن بخوان. که قرآن از تلاوتکنندۀ ماه رمضان شفاعتی پذیرفتنی میکند. منتها برای کسیکه اهلیت به تلاوت قرآن داشته باشد.
حقیقت این قرآن چیست؟ که شما حتی اگر بخواهید به نام دشمن خدا یعنی شیطان هم در آن دست بزنید باید وضو داشته باشید.
انسانها در یک تقسیمبندی به ۳ دسته تقسیم میشوند:
۱. اهل الدنیا.
۲. اهل الآخرة.
۳. اهل الله. یعنی افرادی که عبادت را تنها برای رضای خدا و تقرّب به او انجام میدهند. تنها آنهایی که اهلیت با قرآن دارند اهل الله هستند.
چهار گام برای اهلیت پیدا کردن با قرآن
۱. قرائت؛
۲.شنیدن قرآن؛
۳. تدبّر در قرآن؛
۴. عمل به قرآن.
در مورد اول، اهل تلاوت قرآن کسانی هستند که قرآن را با آداب آن که حدود ۲۶ ادب است تلاوت میکنند. این ۲۶ ادب به بهرهبرداری از قرآن و فهم آن کمک شایانی میکند.
ماه رمضان سرور تمام ماههاست
حضرت امیرالمومنین(علیه السلام) در ادامۀ خطبه میفرمایند: ای روزهگیر! تو در یک ماهی هستی که خوابت در آن عبادت است. بندگی تو را میپذیرند. گناهانت را آمرزیده و حرف تو را میشنوند. مناجات تو در این ماه مورد ترحّم خداست. شنیدم که پیامبر(صلوات الله علیه) فرمودند: هنگام افطار در هر شب ماه رمضان آزادشدگانی از آتش هستند که عدد آن را کسی جز خدا نمیداند. در شب آخر این ماه نیز خداوند معادل آنچه را که در تمام شبهای ماه آزاد کرده از آتش آزاد میکند. برادرم رسول خدا(صلوات الله علیه) فرمودند: کسیکه در این ماه روزه بگیرد و از حرام چشمپوشی کند وارد بهشت میشود. یا علی! این ماه سرور تمام ماههاست و تو، سرور تمام اوصیاء هستی.
نتیجه اینکه: تمام خطبهها و ادعیهای را که معصومین(علیهما السلام) دربارۀ این ماه ایراد فرمودند حکایت از عظمت بینظیر این ماه دارد.
آداب ماه رمضان
آداب ماه رمضان به دو دسته تقسیم میشوند:
۱. اعمالی که باید پیش از شروع ماه مبارک به جهت تمهید ورود به این ماه انجام داد.
۲. اعمالی که اختصاص به خود ماه رمضان دارد و باید در این ماه انجام شود.
از جمله اعمالی که باید پیش از ورود به ماه رمضان انجام شود توبه است. همچنین گرفتن حداقل سه روز روزۀ متصل به ماه رمضان. و همچنین پرهیز از حرامخواری و مراقبت در لقمه. چون عدم مراقبت از لقمه، بهرۀ روزهدار از ماه رمضان را تحتالشعاع خود قرار میدهد.
رسول خدا (صلوات الله علیه)فرمودند: بندگی خدا با لقمۀ حرام مانند ساختن خانه بر روی آب است!
باز رسول خدا (صلوات الله علیه)فرمودند: یک طائفهای هستند که در روز قیامت با انبوهی از حسنات به وزن کوهها میآیند. اما خداوند تمام حسنات آنها را از بین میبرد. اینها اهل نماز و روزه و شبزندهداری بودند، اما نسبت به لقمه مراقبت نداشتند.
روزه عمل انبیاء است
یک تکلیف از تکالیف بندگان در ماه رمضان، از تکالیف منحصر بفرد امت اسلام است: روزه بر شما مقرر شده همانگونه که بر پیشینیان مقرر شد. (بقره:۱۸۳)
در جلسۀ بعد خواهم گفت مقصود از پیشینیان در این آیه، امتها نبوده است؛ بلکه انبیاء(صل الله علیهما) بوده است. پس روزه، عمل انبیاء است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
چکیده سخنرانی
استاد سیدمحمدباقر علوی تهرانی
موضوع: آداب و منزلت ماه رمضان | جلسه ۱
شب ۱ | شنبه ۱۱ اسفند ۱۴۰۳
🚩
@javaherkalam110135 🚩
جواهرالکلام ۰۹۱۲۱۳۵۵۷۴۱ 📲
🤲اللهم عجل لولیک الفرج والعافیة والنصر