🔶 قضای الهی و اختیار انسان قضاء و قدر از مسایل دقیق معرفتی است که ذهن همه ما را به خود درگیر کرده است. دشواری مسئله و حتی وجود برخی روایات (مانند فرمایش امام علی -علیه السلام- که از این مسئله به سرّ الله تعبیر کرده است.) سبب پیدایش این توهم شده که اساسا بحث و تحقیق درباره قضاء و قدر جایز نیست. 🔵 اما شواهدی در دست هست که نشان می‌دهد این برداشت صحیح نیست؛ وجود آیات و روایات متعدد در این‌باره و نیز اهتمام دانشمندان مسلمان در تألیف اثر در این موضوع از جمله این شواهد است. 📚 هنگامی که آیه ۱۰۵ سوره هود (يَوْمَ يَأْتِ لَا تَكَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ ۚ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَسَعِيدٌ) نازل شد، از پیامبر -صلی الله علیه و آله- سؤال شد: عمل ما بر چه اساس است؟ بر اساس قضاء و قدر الهی است یا نه؟ (یعنی اگر بر اساس قضاء و قدر الهی است، پس ما چه نقشی داریم؟) پیامبر فرمود: بله بر اساس قضاء و قدر الهی است؛ اما باید توجه داشت که عمل هر کسی متناسب با آن غایت و هدفی است که دنبال می‌کند و خدا مسیر رسیدن به آن غایت را تسهیل کرده است؛ یعنی خدا امکان طی‌کردن مسیر سعادت و شقاوت را برای انسان فراهم کرده است. ✏️ علامه طباطبایی در تبیین قضای الهی توضیح دقیقی دارد: تمام پدیده‌ها در نظام هستی مادامی که به مرحله تحقق و وجود نرسند، در حد امکان باقی مانده و نسبت به وجود و عدم مساوی هستند. همین‌که علل تحقق یک شیء به مرحله تمامیت برسد، تمام شرایط فراهم شود و مانعی در کار نباشد، آن شیء ضرورت یافته و محقَّق و موجود می‌شود. از این ضرورت به قضای الهی تعبیر می‌شود. همین معنا در افعال اختیاری انسان نیز مطرح است؛ اراده و تصمیم انسان از اجزای علت برای به ضرورت‌رسیدن یک عمل است. 📖 المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۱، ص ۳۹-۳۷. 💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a