💠 هیچ تفسیری در عرض تفسیر موضوعی شهید صدر نیست چهارمین نشست از سلسله‌نشست‌های صحبت صدر برگزار شد 🔻 حجت‌الاسلام‌والمسلمین سعید بهمنی: 📌روش تفسیری شهید صدر، گفتمان سوم شهید صدر ۴۶ روز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تفسیر موضوعی خود را آغاز می‌کند؛ این زمان مصادف با زمانی است که دو گفتمان مارکسیسم و لیبرالیسم فعال است؛ بنابراین این عالِم اسلامی، می‌کوشد گفتمان سومی را بر مبنای اسلام ارائه دهد. روشنفکران و نخبگان جهان اسلام برای تحلل حوادث تاریخی و تحلیل جوامع جز آنچه در مکاتب مارکسیسم و لیبرالیسم وجود داشت، چیزی نداشتند؛ برخی به‌طور رسمی خود را مارکسیست‌های اسلامی نام گذاشته بودند. 📌دستیابی به نظریه برای حل مسائل بشری یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تفسیر موضوعی شهید صدر دستیابی به نظریه است و هرچند این ویژگی بسیار ارزشمند است، اما شهید صدر به همین بسنده نمی‌کند و از بین انواع و مراتب نظریه‌ها نظریه‌های کلان، جهان‌شمول و حتی به‌عبارتی فراکلان را مراد می‌کند که تمام مسائل بزرگ بشری را حل کند. این ویژگی در ویژگی است. شهید صدر به کوچه‌های نجف نگاه نمی‌کرد، بلکه کل جهان اسلام و مسلمانان جهان را در نظر می‌گرفت و تشخیص می‌داد، این‌ها به چه‌چیزهایی مبتلا هستند. و چون این مسائل کلان هستند باعث می‌شود که در دیدن قرآن نیز کل نگر باشد و کل قرآن نگاه کند؛ بنابراین یکی از ویژگی‌های فوق العاده شهید صدر کل‌نگری است. 📌هیچ تفسیری در عرض تفسیر شهید صدر نیست شهید صدر می‌گوید من در تفسیر موضوعی مکمل تفسیر ترتیبی هستم . یعنی تفسیر ترتیبی نمی‌تواند اهداف ما را تأمین کند، تفسیر موضوعی از تمام آورده‌های تفسیر ترتیبی استفاده می‌کند و خودش چیز دیگری است. برخی تفاسیر مختلف را در عرض تفسیر موضوعی شهید صدر قلمداد می‌کنند، درحالی‌که هیچ یک در عرض آن نیست؛ تمام تفاسیر خوراکی برای تفسیر موضوعی شهید صدر است تا منتج به نظریه شود. تا به حال هیچ تفسیری نیافته‌ام که در عرض تفسیر موضوعی شهید صدر قرار گیرد. 📌در نظریه شهید صدر، قرآن فرازمان و فرامکان است شهید صدر داده‌های گزاره‌ای جهان‌شمول قرآن را علمی می‌داند؛ یعنی فرازمان و فرامکان هستند و عمومیت دارند؛ وقتی این ویژگی‌ها را داشتند، این‌ها علمی می‌شوند. اگر چنین داده‌هایی در قرآن سراغ داریم، پس قرآن یک منبع علمی است؛ چون روابط علّی را می‌گوید که ما هیچ‌وقت به آن دست پیدا نمی‌کنیم؛ برای مثال می‌گوید که اگر امتی چنین کند چنان می‌شود؛ چون خیلی از انسان‌ها نمی‌توانند خیلی از موارد را تجربه کنند و مؤلفه‌های آن را کشف کنند؛ این را فقط خالق انسان‌ها و جوامع می‌تواند بگوید. 📌چهار ویژگی روش تفسیری شهید صدر هر کدام از چهار ویژگی تفسیر موضوعی شهید صدر ویژگی‌های دیگری دارد؛ نخستین ویژگی از چهار ویژگی اصلی روش تفسیر موضوعی شهید صدر این است که هدف این تفسیر رسیدن به نظریه‌پردازی است؛ دوم اینکه این نظریه‌پردازی ناظر به مسائل کل بشر است و در نتیجه به تعبیر خود ایشان، به حقایق کبری می‌رسد؛ ویژگی سوم این است که ایشان کل نگر است و در مقابل هر نوع تفسیر جزء نگر قرار دارد؛ چهارم اینکه عصری است یعنی مطابق با مسائل عصر خود با قرآن تعامل می‌کند. گزارش کامل این نشست را اینجا ببینید 🆔 @shahidsadr