7⃣1⃣ اسباب ضَمان (مواردی که باعث میشود انسان نسبت به دیگران بدهکار شود)
📝 گاهی انسان نسبت به دیگران بدهکار میشود و حق الناس مالی بر عهده او میاید و ذمه او مشغول میگردد. در این حالت گفته میشود او «ضامن» است. آنچه باعث «ضمان» است، «موجبات ضمان» خوانده میشود.
در این فرسته و فرستههای روزهای آتی مواردی ذکر خواهد شد که مورد ابتلاست و باعث بدهکاری انسان میشود:
📌 اگر مکلف در ظرفی را باز کند و مایع داخل آن بریزد، ضامن است. اما اگر اتفاقاً بادی بوزد و آن را بیندازد یا به خاطر حرکت پرنده یا گربهای، چیزی بر روی آن بیفتد، طبق نظر امامخمینی ضامن نیست و طبق نظر آیتالله سیستانی بنا بر احتیاط واجب ضامن است و اگر هنگامی که سر ظرف را باز میکردهاست، باد تندی میوزیدهاست یا ظرف در محل اجتماع پرندهها یا خلاصه در مظان وقوع حادثه بوده است، طبق نظر امام خمینی احتمال ضمان شخص تقویت میشود و طبق نظر آیت الله سیستانی آن فرد ضامن است.
📌 اگر مکلف قفل و بند مالی را باز کند و دزد آن را ببرد، طبق نظر امامخمینی ضامن نیست، اما طبق نظر آیتالله سیستانی اگر عرفاً اتلاف مال مستند به او باشد (که بعضی مواقع چنین است، مثلاً در آپارتمان را باز بگذارد) ضامن است.
______
تحریر الوسیلة امام خمینی، کتاب الغصب، م 57 و 58؛ منهاج الصالحین، ج 2، م 863 و 864