حضرت محمد (ص) در روایات
امام صادق (ع) در در خصوص نبی مکرم اسلام فرمودند:
«رسول خدا (ص) به روش بندگان طعام مى خورد، بى خوان و به روش بندگان مى نشست یعنى دو زانو و بر زمین مى خوابید، بى فراش و مى دانست که او بنده است.»
در حدیث دیگر فرمودند:
«بهترین نان خورش ها نزد آن حضرت سرکه و زیت (روغن) بود.»
ایشان در حدیث دیگری می فرمایند:
«رسول خدا ص هیچ گاه به اندازه ژرفای خرد خود با بندگان سخن نگفت. رسول خدا ص فرمود: ما جماعت پیامبران، دستور داریم که با مردم به فراخور فهم و خردهایشان سخن بگوییم.»
امیرالمومنین علی (ع) در توصیف نبی اکرم (ص) بیان داشتند:
«خداوند او را از شجره پیامبران و چراغدان (و جایگاه) روشنایی و بلندای پیشانی (خاندانی بلندپایه و شریف) و ناف مکه و چراغ های تاریکی و چشمه های حکمت، برگزید.»
حضرت امیر در جای دیگری فرمودند:
«و گواهی می دهم که محمد بنده خدا و فرستاده اوست و سرور بندگانش می باشد. هر زمان خداوند آفریدگان را به دو شاخه تقسیم کرد، او را در بهترین شاخه قرار داد، نه آلوده دامنی در وجود او سهیم شد و نه گنهکاری در وجودش شریک گشت.»
ایشان در خصوص رسالت نبی مکرم اسلام فرمودند:
«خداوند در روزگاری او را برانگیخت که مردم گمراه و سرگردان بودند و در فتنه و فساد دست و پا می زدند. هوسها آنان را دلباخته خود کرده و از راه به درشان برده بود.»
شأن پیامبر اکرم
شهید مطهری از عالمان و مفسران مشهور شیعه، با استناد به قرآن کریم سه جایگاه را برای حضرت محمد (ص) بیان می کند که از جانب پروردگار متعال به ایشان اعطا شده است و بدین ترتیب از نبی مکرم به ائمه معصومین که خلفای بر حق آن بزرگوار هستند، منتقل شده است:
۱.مقام پیغمبری یا رسالت، مقام ابلاغ احکام الهی؛ یعنی از طرف خداوند احکام و معارف الهی به او وحی می شد و او مأمور بود که آنچه را که به او ابلاغ می شد، به دیگران اعلان بکند. از این نظر، او رسول و پیغمبر بود که در آیه ای می فرماید: «مَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ…»
۲.مقام قضاوت: «فَلَا وَرَبِّک لَا یؤْمِنُونَ حَتَّىٰ یحَکمُوک فِیمَا شَجَرَ بَینَهُمْ ثُمَّ لَا یجِدُوا فِی أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَیتَ وَیسَلِّمُوا تَسْلِیمًا»؛ این آیه مربوط به مقام قضاوت رسول اکرم است نه مقام پیامبری او. معنای آیه این است که مردم باید در مقابل قضاوت تو تسلیم بشوند.
۳.مقام حکومت: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکمْ…»؛ ای کسانی که ایمان آورده اید خدا را اطاعت کنید و پیغمبر و اولی الامر از خودتان را اطاعت کنید.
جایگاه حضرت محمد (ص) در عقاید شیعه
بر اساس اعتقادات شیعه حضرت محمد (ص) پیامبر و فرستاده خدا می باشد. از آن جهت که ایشان آخرین پیامبر خدا بوده اند، لذا هیچ نبی و پیامبری پس از آن بزرگوار بر روی زمین مبعوث نمیشود.
حضرت محمد (ص) در زمره پیامبران اولوالعزم بوده و رسالت جدیدی را از سوی خدای متعال برای بشریت به ارمغان آورده است. ایشان نخستین نفر از چهارده معصوم بر روی زمین می باشد.
نبی اکرم نه فقط در امور الهی همچون دریافت و ارائه پیام ها و وحی الهی به مردم عصمت داشتهاند، بلکه در همه امور و جنبه های زندگی معصوم هستند. در عین حال از رسول الله ص معجزات مختلفی بیان شده که ارزشمندترین آنها نزول قرآن کریم است.
گواهی دادن به رسالت پیامبر:
اقرار و گواهی به پیامبری حضرت محمد (ص) از اصول اسلام و نفی آن باعث کفر و بازگشت از بین می باشد. شهادت به بندگی و شریعت رسول الله (ص) همراه با اقرار به وحدانیت خداوند پاک و بلند مرتبه ارزش و برتری خاصی دارد.
بهطوریکه امیرمومنان علی (ع) فرمودند:
«و اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله شهادتان ترفعان القول و تضاعفان العمل خف میزان ترفعان منه و ثقل میزان توضعان منه؛ گواهی دادن به یگانگی خداوند متعال و بندگی و رسالت محمد (ص) دو گواهی دادنی است که سخن را بالا و عمل را دو چندان میسازند ترازویی که این دو از آن برداشته شوند سبک و ترازویی که این دو در آن نهاده شوند سنگین خواهد بود.»
همچنین شهادت بر بندگی و نبوت پیامبر ص و فرستادن صلوات به آن حضرت در تشهد نماز واجب میباشد. به طوری که فرستادن دعا و صلوات بر آن بزرگوار پس از دومین تکبیر نماز میت، با استناد به قول معروف واجب است.