🔹 در پاسخ به این اشکال لازم است از یک طرف، ماهیت جهاد ابتدایی، اهداف، احکام و آداب آن از دیدگاه اسلام مورد مطالعه قرار گیرد و از طرف دیگر، فتوحات مسلمانان از نظر تاریخی و چگونگی برخورد آنان با ملتهای مغلوب بررسی شود.
⭕️ 1. دفاع از کیان اسلام و امت اسلامی
🔹 نگاهی گذرا به آیات جهاد در قرآن کریم این حقیقت را روشن میکند که در اسلام جنگ و جهاد مسلحانه با دیگران نقش بازدارنده، دفاعی، امدادی و یاری دادن مظلومان، و مبارزه با ستمگران دارد و هرگز به عنوان یک روش برتر برای توسعه قلمرو اسلامی تشریع نشده است.
🔹 در نخستین فرمانی که در تاریخ تشریع اسلامی درباره جهاد صادر شده آمده است: «أُذِنَ لِلَّذِينَ يقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ * الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بِغَيرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ» (سوره حج، آیههای 40 -39) به مجاهدان اجازه پیکار داده شد، زیرا آنان مورد ستم واقع شدند، و خداوند بر نصرت آنان تواناست. آنان کسانیاند که به ناحق و به جرم اینکه خدا را پروردگار خود میدانستند، از سرزمینشان بیرون رانده شدند.
🔹مسلمانان در مدت سیزده سال که پیامبر اکرم (ص) در مکه اقامت داشت و مردم را به آیین اسلام دعوت میکرد، مورد شکنجههای فراوان مشرکان قرار داشتند. آنان از پیامبر (ص) درخواست کردند تا به آنها اذن جنگ و پیکار دهد، ولی آن حضرت آنان را به صبر و شکیبایی در برابر آزارهای مشرکان توصیه میکرد. اما آن هنگام که آنان توسط مشرکان از شهر و دیار و خانه و کاشانه خود بیرون رانده شدند، و مال و ثروتشان توسط مشرکان تاراج شد، خداوند به آنان اجازه پیکار داد. آیا چنین پیکاری جز دفاع از حقوق طبیعی و مشروع انسانی، ماهیت دیگری دارد؟
🔹قرآن کریم در جایی دیگر میفرماید: «وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يحِبُّ الْمُعْتَدِينَ» (سوره بقره، آیه 190): در راه خدا با کسانی که با شما میجنگند، نبرد کنید و از حدود الهی تجاور نکنید، زیرا خداوند تجاوزگران را دوست ندارد.
🔹 این آیات نیز بیان میدارد که مسلمانان وظیفه دارند با کسانی به پیکار برخیزند که آهنگ جنگ با آنان را دارند و نباید در جنگ با دیگران راه تعدی را برگزینند؛ مانند اینکه پیش از دعوت دیگران به آیین توحید و روشن شدن حقیقت برای آنان، اقدام به جنگ کنند، یا بدون اینکه دیگران قصد جنگ با آنان داشته باشند، جنگ را آغاز کنند، یا در جنگ با دشمن کودکان و زنان و افراد ناتوان را بکشند، یا دعوت به آتشبس را نپذیرند و مانند آن (ر.ک: المیزان، ج2، ص 61). آنچه از این آیات به دست میآید این است که جهاد با کافران نوعی اقدام تلافیجویانه و بازدارنده است، تا آیین اسلام و امت اسلامی از خطر تعدی کافران در امنیت بسر برد.
🔹 قرآن کریم تصریح میکند که خداوند مسلمانان را از روش مسالمتآمیز و آمیخته با احسان و عدالت با کافران باز نداشته است، بلکه تنها آنها را از داشتن رابطه دوستانه با آن دسته از کافران که مسلمانان را از دیارشان بیرون کرده و با آنان به جنگ پرداختهاند برحذر داشته است (سوره ممتحنه، آیههای 9 -8).
🔹 این قانون اسلامی، عادلانهترین، حکیمانهترین و انسانیترین قانونی است که میتوان درباره برخورد با دشمنان و بیگانگان تصور نمود، زیرا آنگاه که بیگانگان قصد توطئه، خصومت و جنگ با امت اسلامی نداشته باشند، نه تنها نباید با آنان جنگ کرد، بلکه احسان و نیکی به آنان نیز پسندیده است، ولی آنگاه که دست به توطئه و خصومت میزنند، نباید با آنان پیوند دوستی برقرار کرد، چرا که چنین پیوندی مایه سرشکستگی و ذلّت امت اسلامی خواهد شد.
#گزیده_های_اعتقادی
📙برگرفته از کتاب «آزادی از دیدگاه اسلام و لیبرالیسم»، حضرت استاد ربانی گلپایگانی
🔍 ادامه را در قسمت بعد بخوانید:
@kharejkalam