زبارگاه قدس حق يك نفس او كنار نيست علی است عاشق خدا بندگی اش شعار نيست پيش يتيم بی‌نوا زانو زند گريه كند لباس وصله می‌زند اسير روزگار نيست سوده همدانی بانوی فداكار و دلباخته و شيعه راستين علی عليه السلام، در مقابل معاويه بر علی درود فرستاد و در وصف او چنين گفت: صلی الله علی روح تضمنها قبر فاصبح فيه العدل مدفونا قد حالف الحق لايبغی به بدلا فصار بالحق والايمان مقرونا (53) «درود خدا بر روانی باد كه او را خاك برگرفت و عدل در آن مدفون گشت. باحق پيمان بسته بود كه به جای آن بدلی نگزيند; پس با حق و ايمان مقرون گشته بود.‌» پی نوشت: 1) شيخ عباس قمي، انوار البهية، چاپ افست، ص 25. 2) بحار الانوار، ج 28، ص 197. 3) قندوزي، ينابيع المودة، ص 121. 4) اصول كافي، ج 1، ص 299; بحارالانوار، ج 42، ص 206; نهج البلاغه، خطبه 149. 5) الغدير، چاپ نجف، ج 6، ص 308. 6) صوت اسدالله، ج 1، ص 37. 7) صوت العداله الانسانية، جرج جرداق، ج 1، ص 49 و الغدير، ج 6، ص 308. 8) رضا حكيمي، حماسه غدير، ص 42. 9) پيام امام خمينی قدس سره به مناسبت برگزاری كنگره هزاره نهج البلاغه، 27/2/1360. 10) مناقب، ابن شهر آشوب، ج 3، ص 268. 11) محمد تقی مجلسي، روضة المتقين، ج 13، ص 273. 12) علامه مرتضی مطهري، سيری در نهج البلاغه، (قم، صدرا، چاپ دوازدهم، 1374)، ص 28; ر. ك: علامه مرتضی مطهري، انسان كامل، انتشارات كتابخانه عمومی اميرالمؤمنين اصفهان، 1400، ص 32. 13) انسان كامل، ص 33 و سيری در نهج البلاغه، ص 29. 14) سيری در نهج البلاغه، ص 29. 15) استاد مرتضی مطهري، جاذبه و دافعه علی عليه السلام، (قم، انتشارات صدرا، چاپ سی و نهم، 1380)، ص 13 - 12. 16) شيخ طوسي، امالي، (قم، دار الثقافة، 1416)، ص 416، مجلس 14; ر. ك: ديلمي، ارشاد القلوب، انتشارات شريف رضي، 1412 ه. ق، ج 2، ص 363 و علامه حلي، شرح تجريد، ص 221. 17) سيد نعمت الله جزائري، انوار النعمانية، شركت چاپ تبريز، ج 1، ص 27. 18) پژوهشی عميق پيرامون زندگی علی عليه السلام، جعفر سبحاني، جهان آرا چاپ اول، ص 127. 19) همان، ص 139 و 133; ر. ك: جعفر سبحاني، فروغ ابديت، ج 2، ص 136. 20) همان، ص 249. 21) رسولی محلاتي، زندگانی اميرالمؤمنين، ص 131 - 130. 22) محمدی ری شهري، شهادت، ص 7. 23) نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتي، ص 554، نامه 45. 24) سفينة البحار، ج 1، ص 690. 25) محمد باقر مجلسي، بحارالانوار (بيروت، داراحياء التراث العربي)، ج 41، ص 21، ذيل روايت 28. 26) همان. 27) مفاتيح الجنان، دعای كميل، ص 107. 28) همان، ص 99. 29) همان، ص 259. 30) همان، ص 657، مناجاب اميرالمؤمنين در مسجد كوفه. 31) اشك شفق، ص 182. 32) انسان/4. 33) بقره/274. 34) ر. ك: علی از ديدگاه ابن ابی الحديد، ترجمه علی دوانی. 35) نهج البلاغه، محمد دشتي، خطبه 15، ص 58. 36) بحارالانوار، ج 41، ص 115 - 114. 37) زندگی اميرالمؤمنين، سيد محمد شيرازي، ص 34. 38) دستغيب شيرازي، معارفی از قرآن، ص 231. 39) نهج البلاغه فيض الاسلام، خطبه 92. 40) مهدی پيشوايي، زندگی امام حسن مجتبی عليه السلام، ص 34. 41) نهج البلاغه فيض الاسلام، ص 1145. 42) دعای كميل. 43) ر. ك: نهج البلاغه، خطبه 3. 44) سليمان قندوزی حنفي، ينابيع المودة (مؤسسة الاعلمي، چاپ اول)، ج 1، ص 214، ح 20. 45) محمد باقر مجلسي، بحارالانوار، ج 82، ص 199. 46) شيخ صدوق، التوحيد، مؤسسه نشر اسلامي، ص 164، ح 1. 47) شيخ طوسي، الامالي، دارالثقافة قم، 1414 ق، ص 205، حديث 351. 48) محمدی ری شهري، ميزان الحكمه، بيروت، ج 5، ص 1959. 49) سيری در نهج البلاغه، ص 86. 50) نهج البلاغه، محمد دشتي، ص 700، حكمت 290. 51) همان، ص 460، خطبه 225. 52) ديوان علی عليه السلام، به نقل از انسان كامل (همان)، ص 48. 53) جاذبه ودافعه علي، همان، ص 96.