هدایت شده از پله پله تا اجتهاد جامع
اپلیکیشن احادیث معنوی
مقدمه استاد مصطفی نیک اقبال بر کتاب احادیث معنوی:
هو الحق
طی سالها تتبّع در صدها هزار حدیث گاهگاه به احادیثی برمیخوردم که بسیار به دل می‌نشست، مرهم درد و حیات قلب بود، گویی دل را دگرگون میکرد و نوری در آن خلق می‌نمود. گویی مرکز ثقل معرفت آدمی را تعالی می‌داد. گویی آدم بعد از شنیدن آن کلام بی اغراق آدمی دیگر می‌شد. آدمی که شنیده ، دانسته، نوشیده، و حیران شده. این احادیث را برمی‌گزیدم و درجایی گرد میاوردم. این کتاب حاصل بیست سال گرد آوری چنین احادیثی است: «احادیث معنوی». و حال که کار به پایان رسیده می‌بینم از میان بیش از چهارصد هزار حدیث، بیش از چهارهزار گردآمده‌اند. یعنی برای یافتن هر حدیث در این مجموعه بیش از صد حدیث را تتبع کرده‌ام. که براستی مشکل بود. سخت است صفحات بسیار بخوانی و مکررات و واضحات و بدیهیات و منسوخات و متشابهات و مشکوکات و فقهیّات وطبیعیات و مغیبات و مضیّات و مستقبلات و تمثیلات و اسرائیلیات را واگذاری و با زبخوانی و بخوانی تا به آنچه خاصّ، خالص و چون گوهر درخشنده است برخوری. آنچه را عقل انسان ، بما هو انسان، صرف نظر از آیین و زمان، حسن و زیبایی‌اش را وجدان میکند. آنچه را میشود بر سر در هر سرایی در هرکجای این گیتی نوشت و به آن عمل کرد و به سعادت رسید. آنچه هرکس شنید پرسید که چنین زیبا گفته؟ کلامی که خود نور است و دلیل ذوالنور بودن صاحبش. به این معنا این کتاب معجزه ای است ا زمعجزات نبوت نبی ما و وصایت امامان ما.
کتاب احادیث معنوی مجوعه‌ای است از یکصد و ده چهل حدیث. هر یک از این چهل حدیث‌ها به گونه‌ای تنظیم شده که تا حد امکان حدیث یکم به موردی خاص و حدیث دوم به موردی دیگر اشعار داشته باشد الی آخر که تفصیل آن به این صورت است:
حدیث ۱: توکل، تفویض، رضا، تسلیم، یأس از غیر خدا، اخلاص. حدیث ۲: راستی، صدق، خوش‌نیتی، حسن ظن، نیک پنداری، پاک‌نیتی. حدیث۳: عفو، بخشش. حدیث ۴: بردباری، شکیبایی، صلح، مدارا. حدیث ۵: خاموشی، نیک‌گفتاری، سرّداری، ستاری.حدیث ۶: ترک خواست و زهد در دنیا. حدیث ۷: نماز، نیاز، عجز، دعا. حدیث ۸: جستجوی علم دین. حدیث ۹: سخاوت و بخشندگی. حدیث ۱۰: شناخت مردم. حدیث ۱۱: عبادت، تهجد. حدیث۱۲: نظم وتقسیم اوقات. حدیث ۱۳: جماعت، همکاری، وظایف اجتماعی. حدیث ۱۴: احسان به والدین، صله ارحام. حدیث ۱۵: - وفا و امانت‌داری. حدیث ۱۶: خوراک و پوشاک و مسکن ، نظافت و پاکیزگی. حدیث ۱۷:-خوش‌خلقی، مهربانی. حدیث ۱۸: نیکی کردن. حدیث ۱۹: خانواده. حدیث ۲۰: کسب و کار و معیشت. حدیث ۲۱: شکر و جبران. حدیث ۲۲: ادب و تواضع، ترک خودخواهی و خودپسندی. حدیث ۲۳: انس با قرآن. حدیث ۲۴: پرهیز از گناه. حدیث ۲۵: شناخت سنت‌های خدا. حدیث ۲۶: قبول ولایت. حدیث ۲۷: محاسبه و تفکّر. حدیث ۲۸: انصاف و پذیرش. حدیث ۲۹: مراقبه،ذکر و حضور. حدیث ۳۰: صلۀ نیکان. حدیث ۳۱ الی ۴۰: الباقی.
بنابراین هم میشود در یک مجلس چهل حدیث گونه‌گون با نظر به مراتب و ابعاد مختلفی که در تعالی آدمی موثر است خواند و هم میتوان برای پیگیری مطلبی خاص ، مثلا احسان به والدین، که حدیث‌های ۱۴ متکفل آنند، همان مدخل را در یکصد و ده چهل حدیث دنبال کرد.
راجع به مصدر احادیث: مسیری که در قرائت و برگرفتن احادیث طی بیست سال طی شده این بوده که اکثر کتب روایی شیعه بررسی گشته اما بر کتابهایی تأکید شده منجمله از بحارالانوار جلدهای اول الی هشتم شامل کتاب عقل، کتاب علم، کتاب توحید، کتاب عدل، و کتاب معاد و سپس هفت جلد مربوط به ایمان و کفر شامل جلدهای شصت و چهار الی هفتاد و سپس سه جلد مربوط به کتاب عشرت و آداب و سنن شامل جلدهای هفتاد و یک الی هفتاد و سه و سپس سه جلد مربوط به روضه و نواهی شامل جلدهای هفتاد و چهار الی هفتاد و شش به طور کامل و با دقت بیشتر خوانده شده و در جلسات گروهی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است. پس از آن کتابهای نهج‌البلاغه، نهج‌الفصاحه و سپس یازده جلد کتاب میزان‌الحکمه و پس از آن سی جلد کتاب آثارالصادقین مورد بازبینی دقیق قرار گرفته است. سپس از کتاب وسایل الشیعه مجلدات مربوط به جهاد نفس و عشره بررسی دقیق گشته است. در این تحقیق مستقیما به مراجع اهل سنت مانند صحاح ستّه و کنزالعمّال مراجعه نکرده‌ام بلکه از روایات عامّه همانها که در میزان‌الحکمه نقل شده بررسی و از آنها انتخاب کرده‌ام. بدلیل اینکه امروزه با جستجویی ساده‌ای در رایانه، مصادر و اسناد احادیث قابل احصاء است از درج آنها خودداری کردم و البته عمدی دیگر هم در کار بوده و آن اینکه احادیث منتخب، مطابق حسن عقلی و وجدان فطری است و میشود بجای آنکه برای درستی آنها از وجاهت قائل کمک گرفت، خود دلیل بر وجاهت و امامت و عصمت و علم بی‌کران قائل باشند. در مقدمه رساله‌ای در علم حدیث آورده‌ام که برای اهلش قابل استفاده و راه‌گشاست.
@ejtehad_jame