1️⃣ مقام اول در ذمّ اتّباع(تبعیت نمودن) هواى نفس و در آن چند فصل است:
⬅️ فصل در بيان آنكه انسان در ابتدا امر، حيوان بالفعل است
🟢🍃بدان كه نفس انسانى گرچه به يك معنى، كه اكنون ذكر آن از مقصود ما خارج است، مفطور(خلق شده) بر توحيد بلكه جميع عقايد حقه است ولى از اول ولادت آن در اين نشئه و قدم گذاشتن در اين عالم، با تمايلات نفسانيه و شهوات حيوانيه نشو و نما كند، مگر كسى كه مؤيّد من عند اللّه باشد و حافظ قدسى داشته باشد. و آن چون از نوادر وجود است، جزو حساب ما نيايد،
🔺ما متعرض حال نوع هستيم.
⚪️🍃و در مقام خود مبرهن(آشکار) است كه انسان در اول پيدايش، پس از طى منازلى، حيوان ضعيفى است كه جز به قابليت انسانيّت امتيازى از ساير حيوانات ندارد. و آن قابليّت
🔺ميزان انسانيت فعليه نيست.
🔴🍃پس، انسان حيوانى بالفعل است در ابتداى ورود در اين عالم، و در تحت هيچ ميزان جز شريعت حيوانات، كه اداره شهوت و غضب است، نيست. و چون اين اعجوبه دهر ذات جامع يا قابل جمعى است، از اين جهت براى اداره آن دو قوّه صفات شيطانى را از قبيل كذب و خديعه(نیرنگ) و نفاق و نميمه و ساير شيطانت هاى ديگر نيز به كار مىبرد، و با همين سه قوّه، كه اصول مفسدات و مهلكات است، ترقى كند،
🔺و اينها نيز در او نموّ و ترقى روز افزون نمايند.
📌و اگر در تحت تأثير مربى و معلمى واقع نشود، پس از رسيدن به حد رشد و بلوغ يك حيوان عجيب و غريبى شود كه در هر يك از شئون مذكوره گوى سبقت از ساير حيوانات و شياطين ببرد، و از همه قوىتر و كاملتر در مقام حيوانيت و شيطنت شود. و اگر بر همين حال روزگار بر او بگذرد، و جز تبعيت هواى نفس در شئون ثلاثه نكند، هيچيك از معارف الهيه و اخلاق فاضله و اعمال صالحه در او بروز نكند،
🔺بلكه جميع انوار فطريه او نيز خاموش گردد.
پاورقی
[1] اصول كافى، ج 2، ص 335 و 336، «كتاب ايمان و كفر»، «باب اتباع الهوى»، حديث 3.
[2] «حقيقت شرعيه» عنوان لفظى است كه شارع آن را در معنايى جديد، غير از معناى لغوى آن، بدون قرينه به كار برده است. به عبارت ديگر آن را از معناى اصلى و اولى خود گردانيده باشد.
[3] مرآة العقول، ج 10، ص 312، «كتاب ايمان و كفر»، «باب اتباع الهوى»، حديث 1.
https://eitaa.com/khoban72