✳️توجیه باور
محمد غبی مبینی،چ1،قم:پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی،بهار 1389، 248 صفحه
✳️خلاصه ی کتاب
ویلیام پی. آلستن در آغاز نظریه‌پردازی برجسته دربارۀ توجیه ظاهر شده بود، اما در رویكرد اخیرش بر حذف توجیه در معرفت‌شناسی تأكید و به جای آن از وجود مطلوب‌های معرفتی گوناگونی دفاع می‌كند كه هر كدام از آنها می‌توانند به باورهای ما ارزش معرفتی ببخشند. در كتاب حاضر نخست دیدگاههای معرفت‌شناختی آلستن به‌ویژه رویكرد‌های متقدم و متأخر وی دربارۀ توجیه شرح داده می‌شود و آن گاه دیدگاههای وی به‌ویژه رویكرد توجیه‌ستیز او بررسی می‌گردد. وی در بررسی خود، روشی تحلیلی، توصیفی و انتقادی دارد.
◀️نویسنده با بررسی دو دیدگاه آلستن (دیدگاه نخست و دیدگاه اخیر) بر این عقیده است كه دیدگاه اخیر وی كه مبنی بر حذف توجیه در داوری‌های معرفت‌شناختی است، دچار مشكلاتی جدی است؛ زیرا اولاً انكار توجیه به معنای قانع‌شدن به ارزیابی‌های معرفتی نسبی و نادیده‌گرفتن اهمیت ارزیابی نهایی و جامع‌نگر دربارۀ باورهاست و این چیزی است كه با شهودات مشترك ما نمی‌سازد.
ثانیاً مهم‌ترین مطلوب‌های معرفتی‌ای كه آلستن به‌جای توجیه مطرح می‌كند، به یك ویژگی واحد باز می‌گردند و ازاین‌رو، تنوع و تكثر ادعایی آلستن واقعیت ندارد. نویسنده این اشكال اخیر را با آلستن در میان گذاشته و آلستن آن را وارد دانسته و پذیرفته است كه طرحش به اصلاح نیاز دارد.
⬅️به نظر نویسنده راه گریزی از توجیه به عنوان مسئله‌ای مربوط به مقام ارزیابی نهایی باور نیست؛ هرچند می‌توان در این مقام به بیش از یك معیار و بیش از یك مفهوم برای توجیه معتقد شد. وی یك مفهوم قابل دفاع از توجیه معرفتی را مفهوم وظیفه‌شناختی آن می‌داند.
⏹آلستن، چه در دوران توجیه‌گرایی و چه بعد از آن، با انكار ارادی‌بودن باور، دایرۀ وظایف مربوط به باور را بسیار تنگ می‌كند و برای وظایف قابل تصور نیز جنبه معرفتی معتقد نیست، اما نویسنده معتقد است باورهای ما می‌توانند متعلَّق پذیرش یا عدم پذیرش ما قرار گیرند و چون پذیرش، عملی ارادی است، با ورود آن به معرفت‌شناختی، زمینۀ طرح وظایف بسیار مهم فراهم می‌شود.
⬅️همچنین از‌آنجا‌كه این وظایف در جهت هدف معرفتی صدق طرح می¬شوند، حیثیت معرفتی پیدا می‌كنند و در‌نتیجه توجیه وظیفه‌شناختی باور، بُعد معرفتی می‌یابد. علاوه بر این مفهوم، مفهومی غیر وظیفه‌شناختی و معطوف به صدق نیز برای توجیه قابل تصور است.
👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.