🔰سه تقریر رقیب در پژوهش های اخلاقی دائرة المعارف، تبارشناسی و سنت
السدیر مک اینتایر؛ ترجمۀ حمید شهریاری؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پاییز ۱۳۹۲، ۴۳۲ صفحه رقعی.
🔼مک اینتایر یکی از فیلسوفان اخلاق معاصر است که اخلاق مدرن و لیبرالیسم فردگرایانه در عصر روشنگری را به چالش کشانده و بر نابسامانی های اخلاق نظری و عملی در غرب تأکید دارد و بدین سان نظریه های اخلاق هنجاری موجود را که نمی توانند خلأهای اخلاقی انسان معاصر را پر کنند، ناکارآمد می داند و در مقابل، با چرخشی به سوی اخلاق فضیلت ارسطویی، در زمرۀ مدافعان وی قرار می گیرد؛ اگرچه اخلاق ارسطویی را نیز به طورکامل نمی پذیرد و در صدد اصلاح آن بر می آید. تفکر اصلی مک اینتایر در مجموعۀ سه گانه ای یافته می شود که کتاب حاضر رکن سوم آن است.
رکن اول در پی فضیلت است که به طورخلاصه بیان کنندۀ مقاصد اصلی نظریات اوست.
خلاصه بودن کتابِ در پی فضیلت علت نگارش رکن دوم تفکر او شد و کتاب عدالتِ که ؟ کدام عقلانیت ؟ را نگاشت. در کتاب دوم مک اینتایر مدعیات کتاب اولش را به صورت مدلّل و مستند تبیین کرد.
▶️اما رکن سوم تفکر مک اینتایر و سومین اثر وی کتاب حاضر است که با عنوان سه تقریر در پژوهش های اخلاقی: دائرةالمعارف، تبارشناسی و سنّت تألیف شده است. این اثر حاصل مجموعه سخنرانی های وی در دانشگاه ادینبورو است که به سال ۱۹۹۰ در نتردام با نام مذکور چاپ شد. مؤلف به شیوۀ تحلیلی، استدلالی، توصیفی و البته انتقادی به طرح مباحث خود پرداخته است.
☮️از آنجا که این کتاب سومین کتاب از سه گانۀ مک اینتایر است، مرور کتابِ در پی فضیلتِ وی ضروری است. وی در لابه لای کلماتش به نکاتی اشاره می کند که نیازمند اطلاعاتی بیرون از متن است که اگر خواننده آن اطلاعات را نداشته باشد، ممکن است برداشت صحیحی از متن نکند؛ ازاین رو فهم این کتاب ها به پیش نیازهایی نیاز دارد که یکی از این پیش نیازها، آشنایی با تاریخ فلسفۀ غرب، به ویژه فلسفۀ اخلاق و سیاست است.
💠مک اینتایر در کتابِ سه تقریر رقیب در پژوهش های اخلاقی که ترجمه اش به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی چاپ و عرضه شده است، سه دیدگاه در پژوهش های اخلاقی را رقیب و در تقابل با یکدیگر تبیین و تقریر می کند که این سه دیدگاه عبارت اند از:
۱. پژوهش به عنوان کشف مبانی اخلاق؛
۲. پژوهش به عنوان نقاب برداشتن از اخلاق و اراده معطوف به قدرت؛
۳. پژوهش به عنوان الهام تاریخی خیر.
▶️توضیح اینکه او در مقدمه و فصل اول کتابش از سبکی پژوهشی که بنیان ویراست نهم دائرةالمعارف بریتانیکا را تشکیل می دهد، بحث می کند.
خصوصیت این پژوهش آن است که موضوعات را به صورت جداگانه و برکنار از سیاق های تاریخی و اجتماعی که در آن به وجود آمده اند، بررسی می کند.
همۀ افراد عاقل و فکور می توانند از این سبک پژوهش بهره مند گردند؛ چرا که به اعتقاد دائرةالمعارف نویسان همۀ افراد تحصیل کرده در یک تصور بنیادی واحد از عقلانیت توافق دارند و به کمک این عقلانیت می توانیم تصور جامعی از علوم طراحی کنیم.
▶️ دومین نوع پژوهش که در فصل دوم کتاب حاضر توضیح داده شده و نیچه سردمدار آن است، بر این نظر استوار است که همۀ پژوهش های پیشین اخلاقی، اخلاق ابرمردی را سرکوب و اخلاق گله ای را ترویج می کند و می خواهد انسان ها تابع اموری موهوم همچون حقیقت اخلاقی باشند که دیانت یهودی و مسیحی ادعای آن را دارند.
⬅️پژوهش نیچه ای به زعم خود نقاب از رخ این ادعای دروغین اخلاق و حقیقت بر می دارد. نیچه بر آن است عقلِ بی طرف و بی غرض در مسیر کشف حقیقت، ادعایی دروغین است که انگیزه قدرت طلبی را در نهان دارد و حقیقت فی نفسه وجود ندارد، بلکه تنها حقیقت از این دیدگاه یا از آن دیدگاه است.
♈️اما تقریر سومی هست که مک اینتایر از آن دفاع می کند. تقریر وی این خصوصیت را داراست که مرجعیت ارزش های اخلاقی در جوامعی که در سنّت سوم زندگی می کنند، به باور مشترکی وابسته است که همۀ ایشان از خیر انسان ها دارند و به سوی آن حرکت می کنند؛ چون دائرةالمعارف نویسانی که فاقد چنین مرجعیتی هستند، با مشکلی حل نشدنی مواجه می شوند و آن مشکل این است که چگونه باید ارزش های اخلاقی مورد قبول خویش را با منافع افراد ربط داد. بر همین منوال می توان مشکل درونی تبارشناسی نیچه را توضیح داد.
🔰برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.👇👇👇