از قیمت پراید تا آبان نود و هشت
علی علیزاده
اگر یک کارگر فروردین نود و هشت تصمیم میگرفت ارزانترین ماشین بازار (سایپا ۱۳۱=۴۳میلیون) را بخرد نظام اقتصادی به او میگفت «باید بیست و هشت ماه خودت و زن و بچه‌ات مطلقا هیچ نخورید و حقوق ماهی یک و نیم میلیونت را پس‌انداز کنی.» حالا این کارگر دوازده ماه حقوقش را پس انداز کرده ولی در اردیبهشت نود و نه، نظام اقتصادی دبه درآورده و به او میگوید «متاسفم ولی همان ماشین هفتاد و سه میلیون شده و تو حالا باید ۳۴ماه هیچ چیز نخوری و حقوقت را که الان دومیلیون و صد و پنجاه هزار شده را پس انداز کنی.
برای فهم این فاجعه دکترای اقتصاد لازم ندارید: در دوازده ماه گذشته در ترکیب تحریمهای ظالمانه با نظام ناعادلانه اقتصادی داخلی قدرت خرید ایرانیان بیست درصد کم شده. یعنی پمپئو و مسیح علینژاد و بقیه مجریان تحریم در کاری مشترک با وزرای روحانی و مدیران بنیادها و بنگاه‌های اقتصادی و بقیه نئولیبرالهای داخل،بیست درصد موال ایرانیان را دزدیده‌اند
به اطرافتان نگاه کنید. همه یکسان فقیر نشده‌اند. در خارج از کشور کارمندان منوتو و ایران اینترنشنال و بقیه توجیه کنندگان تحریم اقتصادی بدون استثنا حقوقشان در سال گذشته اضافه شده. برای مثال حقوق مسیح علینژاد از هفتاد هزار دلار در سال (معادل سالی پانزده پراید) به صد و دو هزار دلار (سالی بیست و یک پراید)افزایش یافته.
سلبریتی‌های توجیه کننده وضع موجود در داخل هم حقوقشان بیشتر شده و در عمل صله گرفته‌اند. حقوق رضا رشیدپور از روزی نصف پراید در حال خورشید به روزی یک پراید در اتفاق رسیده. مهران مدیری هم برای هر اجرای دورهمی همچنان بیش از پنج پراید میگیرد. اما مهمتر از این ریزه‌خواران، تعداد سوپرمیلیاردرهای ایران است که از آغاز تحریم تا امروز بیشتر شده.
ما با ظالمانه‌ترین تروریسم اقتصادی تاریخ در سطح بین‌الملل (تحریم) از یکسو و پروسه انباشت سرمایه غیرشفاف و غارتگرانه در داخل روبروییم (کافی است به نحوه واگذاری شستا نگاه کنید). از آغاز دور جدید تحریم سفره اکثریت مردم کوچکتر و سفره خواص بزرگتر شده. فراموش نکنید که کلیت سرمایه‌داری در بطنش عاشق بحرانهاست و همیشه در بحرانها بیشترین سودها نصیبش میشود. برای مثال سرمایه جف بزوز، صاحب شرکت فروش اینترنتی آمازون، از آغاز بحران کرونا تا امروز بیست و چهار میلیارد دلار افزایش داشته. فراموش نکنید بحرانها عزای مردم عادی و زمان پروار شدن سرمایه‌داران است. بحران اقتصادی حاصل از تحریمها در داخل ایران هم از این امر مستثنا نیست.
فرمول ساده‌ای است: افزایش قیمت ارزانترین پراید از بیست و هشت ماه حقوق به سی و چهار ماه حقوق یعنی امید یک کارگر/معلم/مهندس و اکثریت جامعه به آینده کمرنگ‌تر شده. این امید نه با دلقک بازی تخدیر کننده مهران مدیری بیشتر میشود و نه با توییتهای #خبر_خوب مدیران فارس نیوز که خودشان بیش از ده میلیون حقوق میگیرند
فرمول ساده‌ای است. اگر اکثریت جامعه احساس کند سفره‌اش طی یکسال بیست درصد کوچکتر شده و بیست درصد حقوقش غارت شده، در حالیکه طی همان زمان سفره پسر فلان آیت‌الله و برادر فلان وزیر رنگین‌تر شده، خشمگین میشود. تمام علوم اجتماعی به ما میگوید ایران سال نود و نه مستعد تکرار شورشهای کور پابرهنگان از جنس آبان نود و هشت است
از خودتان بپرسید چرا مردم در دهه شصت و سالهای جنگ تحمیلی، وضع اقتصاد که به مراتب بدتر بود را تحمل کردند و هرگز اتفاقی از جنس آبان نود و هشت رخ نداد؟ پاسخش ساده است. چون آن زمان علی انصاری‌ها با ایران مال به ارزش بیست و دو هزار میلیارد تومن وجود نداشت. رضا رشید پور هم برای هر برنامه اتفاق هفتاد میلیون و مهران مدیری هم برای هر برنامه دورهمی سیصد و پنجاه میلیون نمیگرفت
تحریم به تنهایی خطری برای ایران نیست. اما ترکیب تحریم با تبعیض‌ها و نابرابریهای اقتصادی، ترکیبش با نظام ده‌هزارفامیل، ایران را از درون مستهلک و آسیب‌پذیر خواهد کرد. آنهم وقتی که لاشخورها دورتادور ایران در پروازند. به توصیه امنیتی‌ها گوش نکنید. به جامعه شناسان و متفکران اقتصاد سیاسی گوش کنید. پاسخ به این وضعیت خطیر در عدالت بیشتر است و نه در امنیتی کردن بیشتر.
پانوشت: اگر شما هم تجربه‌ای شخصی از کاهش قدرت خریدتان در یکسال گذشته دارید در صفحه اینستاگرامم کامنت بگذارید:
https://www.instagram.com/p/B_4bNL3gCrE/