♦️ کدام علم نافع است ♦️
🔻 در روایات و کلام بزرگان تاكيدات درخور توجهي بر روی تعلیم و تعلم و خواص عجیب و غریبی برای علم و علم آموزی ذکر شده است
برای مثال امام باقر علیه السلام می فرمایند:
📌 عَالِمٌ يُنْتَفَعُ بِعِلْمِهِ أَفْضَلُ مِنْ سَبْعِينَ أَلْفَ عَابِدٍ (اصول کافی ج 1)
عالمی که از علمش نفع ببرد از هفتاد هزار عابد افضل است .
در این زمانه خیلی ها دوست دارند تمام علوم را تحت این علم که در روایات از آن سخن گفته است وارد سازند .
از فیزیک و ریاضی و شیمی و فلسفه و فقه و اصول گرفته تا خطاطی و موسیقی و هر هنر و سخن و حرفه ای را علم می دانند و از این باب فعل و عمل خود را مقرِّب به سوی خدای تبارک و تعالی می شمارند .
از آنجا که این بحث بسیار دقیق و چالشی است و اگر درست تبیین شود کیان بسیاری به هم میریزد و باید تجدید نظر اساسی در راه های رفته ی زندگیشان کنند به چند مطلب کوتاه اکتفا می کنم .
🔻ملاکی که اهل بیت علیهم السلام درباره ی علم حقیقی ارائه می کنند ملاک عجیب و دقیقی است .
اهل بیت علیهم السلام علم حقیقی را علمی می دانند که با ورود به قلب برای انسان ایجاد بی میلی نسبت به دنیا می کند . علم حقیقی باید منجر به بی میلی و زهد در دنیا گردد وگرنه وبالی بیش نیست .
این روایت را با دقت بخوانيم :
📌 عنه صلى الله عليه و آله: مَنِ ازدادَ في العِلمِ رُشداً فلَم يَزدَدْ فِي الدّنيا زُهداً، لَم يَزدَدْ مِنَ اللَّهِ إلّا بُعداً
میزان الحکمه ج 8
کسی که در علم رشدی کند و علم او روبه ازدیاد رود و در زهد و بی میلی او نسبت به دنیا ازدیادی رخ ندهد ، برای او چیزی اضافه نشده است الا دوری و بعد از خدای تبارک و تعالی .
🔻نتیجتا اطلاق علم در روایات به دو شکل است .
علمی که به معنای فضل است و علمی که به معنای نوری است که وارد قلب می شود و ایجاد زهد و بی میلی نسبت به دنیا می کند و رزقی است که خدای متعال روزی بندگان خاص الخاص خود می نماید .
طبق دیگر روایات داشتن یا نداشتن فضل نه ضرری می زند نه دردی درمان می کند اما مادامیکه این فضل منجر به خود خواهی ، ریا ، برتری جویی ، فخر فروشی ، تکبر و غیره شود ، نه تنها به کار نمی آید بلکه وبال جان است و هیزم آتش جهنم .
📌 عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَنْ طَلَبَ الْعِلْمَ لِيُبَاهِيَ بِهِ الْعُلَمَاءَ أَوْ يُمَارِيَ بِهِ السُّفَهَاءَ أَوْ يَصْرِفَ بِهِ وُجُوهَ النَّاسِ إِلَيْهِ فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّار اصول کافی ج 1
کسی که طلب علم کند برای آنکه به وسیله ی آن به علما مباهات کند و یا با سفهاء مراء( جرّ و بحث بی ثمر و برتری جویانه ) کند و یا به وسیله ی آن مردم به او روی بیاورند پس قطعا جایگاه او را از آتش پر خواهند ساخت .
🔻بهتر است خودمان قضاوت کنیم که جهت گیری های علمی مان چه در حوزه چه در دانشگاه و چه در هر تخصصی آیا برای فخر فروشی و بزرگ منشی و مدرک گرایی و امثال ذلک هست یا نه؟
اگر این مرحله را بحمدالله پشت سرگذاشته بودیم و نیتمان خالص بود و برای مثال درس خوانده بودیم که نظام اسلامی تقویت شود اما بعد دیدیم که این علم منجر به تکبر فخر فروشی و قائل شدن شأنی برای خویش شده است باز هم باید فکر اساسی به حال قلب نمود .
و اگر از این مرحله گذشتیم و نیتمان برای کسب علم صحیح بود و تکبر هم در ما ایجاد نشده بود اما دلخوش به این علم به شکل مستقل بودیم و این علم برای ما بی میلی نسبت به دنیا نیاورده بود باز هم هنوز راه برای تهذیب و سلوک در این وادی بسیار داریم .
به قول مرحوم امام خمینی
اعلی الله مقامه الشریف علم توحید می تواند حجاب اکبر باشد . فضلا از تمام علوم دیگر ، اما به قول مرحوم علامه ی طباطبایی بعضی از علوم می تواند مقدمه ی بر وصول الی الله شود ( به شرط اینکه در آن رعایت اخلاص و تهذیب و عدم تکبر و عدم اصالت گرایی نسبت به خود علم صورت گيرد ( نقل به مضمون ))
بايد از خدا طلب اخلاص كنيم.
#علم_زدگی
#علم_نافع
✍ المکتوبات فی النجف الاشرف
☑️
@m_h_esfahani