ستاد نماز جمعه کلور(شاهرود):
در هفته گذشته، سند همكارى‌هاى ایران و چین امضا شد. این گامى بلند براى گشایش روابط با شرق است. در این میان آنچه جالب است اظهار ناراحتى همزمان آمریكا و رژیم غاصب و ارتجاع منطقه و سلطنت‌طلبان و غربزدگان است. این مقاله با اشاره به سابقه و محتواى سند به برخى پرسش‌ها و شبهات است.
کلیدواژه: سند همكارى 25 ساله ایران و چین؛ نقشه راه
پیشینه تلاش‌هاى دوجانبه براى تنظیم سند
همزمان با سفر رسمى رئیس جمهورى چین به ایران، در 3 بهمن 94 ایران و چین با صدور بیانیه‌اى سطح روابط را به مشاركت جامع راهبردى ارتقاء دادند. با پیشنهاد ایران، به‌منظور تنظیم روابط بلندمدت با چین در بازه زمانى 25 ساله، طرفین در بند 6 بیانیه مذكور تمایل و آمادگى خود براى رایزنى و مذاكره جهت انعقاد سند همكارى بلندمدت را اعلام نمودند.
وزارت امور خارجه در یك همكارى نزدیك با سایر نهادهاى كشورى، نسبت به تهیه نسخه پیش‌نویس «برنامه همكارى جامع» اقدام نمود و پیش‌نویس مذكور در سفر وزیر خارجه در شهریور98 به دولت چین تحویل شد.
در بهار 1399، دولت چین به‌صورت رسمى نظر خود را پیرامون پیش‌نویس پیشنهادى ایران اعلام نمود. وزارت امور خارجه با همكارى نهادهاى كشورى ضمن بررسى سند، فرآیندهاى قانونى را طى نمود و هیأت دولت در تاریخ 3 تیر 1399 مجوز رسمى آغاز مذاكرات و امضاى برنامه همكارى جامع بر اساس منافع متقابل بلندمدت را به وزارت امور خارجه، صادر كرد.
طرف ایرانى همزمان با سفر رسمى جناب آقاى دكتر ظریف؛ وزیر محترم امور خارجه به چین در مهر 1399، نظرات اصلاحى و تكمیلى خود را به اطلاع دولت چین رساند. چین نیز، نهایتاً در نیمه اسفند 1399، نظرات خود پیرامون سند مذكور را به اطلاع وزارت امور خارجه ایران رساند. حسب تصمیم‌گیرى و ابلاغ مراجع عالى كشور به وزارت امور خارجه، سند مذكور در جریان سفر رسمى وزیر امور خارجه چین به ایران در فروردین 1400توسط وزراى امور خارجه دو كشور امضاء شد.
مفاد و محتواى سند همكارى‌ها:
سند حاضر در قالب یك «برنامه» براى بازه زمانى بلندمدت (25 ساله) تنظیم شده است. در این سند طرفین بر یك نقشه راه و افق روابط همه‌جانبه براى تحقق مشاركت جامع راهبردى و ارتقاى عملى آن توافق نموده‌اند. سند حاضر را باید برنامه‌اى سیاسى - راهبردى، اقتصادى و فرهنگى دانست كه سویه‌هاى همه‌جانبه روابط را در افقى بلندمدت دنبال مى‌نماید؛ در این سند، به موارد زیر پرداخته شده است:
اول - در سند حاضر تلاش شده است مواضع نزدیك و همكارى‌هاى دو كشور در قالب سازوكارهاى دائمى تنظیم شود و طرفین ضمن ارتقاى تبادلات، رایزنى و همكارى‌هاى نزدیك خود در موضوعات مورد نظر و توافق طرفین در نهادهاى منطقه‌اى و بین‌المللى افزایش دهند. تقویت زیرساخت‌هاى دفاعى، مقابله با تروریسم و برگزارى مانورهاى منظم نظامى به‌عنوان نمایش قدرت و همسوئى دو كشور را مى‌توان مهم‌ترین محورها در این بخش دانست.
دوم - در بعد اقتصادى دو طرف اتفاق نظر دارند كه ظرفیت‌هاى بالقوه براى همكارى‌ها فراتر از وضعیت كنونى است و از این‌رو همكارى‌هاى اقتصادى یكى از محورهاى اصلى همكارى‌هاى دو كشور به شمار مى‌آید. در این سند بر ظرفیت مكمل اقتصادى دو كشور به‌ویژه پیوند دادن ایران به زنجیره تأمین ارزش‌محور از طریق تكمیل زنجیره‌هاى مكمل فن‌آورى داخلى، تولید مشترك به‌منظور تأمین بازارهاى داخلى دو كشور و كشورهاى ثالث و در نهایت بهره‌بردارى از ظرفیت‌هاى ایران ازجمله نیروى كار جوان و ماهر تأكید شده است. از این‌رو همكارى در حوزه‌هاى نفت، صنعت و معدن و حوزه‌هاى مرتبط با انرژى (نیرو، انرژى‌هاى تجدیدپذیر و...) مبتنى بر دغدغه‌هاى توسعه ملى پایدار و زیست‌محیطى در سند حاضر مورد تأكید قرار گرفته است.
سوم - هم‌چنین به‌منظور بهره‌بردارى حداكثرى از مزایاى ژئوپلیتكى و ژئواكونومیك كشور، در سند حاضر بر مشاركت مؤثر ایران در ایده كمربند راه طرف چینى تأكید شده است و از این‌رو همكارى‌هاى همه‌جانبه در قالب این ابتكار با اولویت همكارى در حوزه زیرساختى، ارتباطى (ریلى، جاده‌اى، بندرى و هوایى)، مخابراتى، علمى - فن‌آورى، آموزشى و سلامت مورد تأكید قرار گرفته است.
چهارم - در این سند به‌صورت ویژه به تسهیل فرآیندهاى مؤثر در همكارى‌هاى اقتصادى و تجارى با هدف ارتقاى به‌عنوان دغدغه بنگاه‌هاى اقتصادى، تجار و بخش خصوصى توجه شده است و از این‌رو تسهیل همكارى‌هاى مالى - بانكى، گمركى، مقررات‌زدایى، اعطاى تسهیلات منطق با قوانین در مناطق آزاد تجارى و ویژه اقتصادى، تقویت همكارى و تجارت غیرنفتى با تمركز بر دو حوزه كشاورزى و دانش‌بنیان مورد توجه قرار گرفته است.
پنجم - در بعد فرهنگى نیز با هدف افزایش شناخت متقابل بر ارتقاى تبادلات، رسانه‌اى، دانشگاهى، نهادهاى مختلف فرهنگى، انجمن‌هاى دوستى و مردم‌نهاد تأكید شده است. هم‌چنین سرمایه‌گذارى و كمك به تكمیل زیرساخت‌هاى لازم مورد تأكید قرار گرفته