#خلاصه / فقه 32
موضع چهارم :
آیا استفاده از دهن متنجس برای غیر از استصباح جایز است ؟
استفاده هایی که در متن روایات نیامده مثل صابون سازی ، روغن مالی برای أجرب ، کشتی ها و ...
نظر فقهاء در اینجا تابع مبنای آنها در أصل اولی انتفاع از متنجسات است که اگر أصل اولی را حرمت بدانند قائل به حرمت اند و اگر اصل اولی را حلیّت بدانند ، فتوی به حلیت خواهند داد .
قائلین به اینکه اصل اولی ، حرمت است(الا ما خرج بالدلیل) » سید عاملی ره در مفتاح الکرامة ، صاحب جواهر ، شیخ مفید ، شیخ طوسی ره ، سید مرتضی علم الهدی ، سید ابوالمکارم ابن زهرة ، ابن ادریس حلی ره و ... .
قائلین به اینکه اصل اولی ، حلیّت است(الا ما خرج بالدلیل) » اکثر متأخرین ، خود شیخ ره .
دلیل مصنف بر حلیت : أصالة الجواز / قاعده حلیت انتفاع از آنچه در زمین است .
ادله قائلین به حرمت :
آیات » آیه 92 مبارکه مائده / آیه 5 مبارکه مدثر/ آیه 157 مبارکه أعراف
أخبار » روایت تحف العقول / روایات دالّ بر دورریختن مایعاتِ ملاقی با نجس
إجماعات » سید مرتضی ره در انتصار ، شیخ طوسی ره در خلاف ، سید ابن زهرة ره در غنیة
جواب شیخ ره ؛
این ادله عمدتاً مربوط به نجس العین و ناظر به حرمت منافع غالب آنها، مانند أکل و شرب است.
و در مواردی اگر شامل متنجسات بشود، تخصیص اکثر لازم می آید که قبیح است.
إجماعات منقول هم در مورد حرمت انتفاع از متنجس نیست .