📖 امام عليه السلام در اين كلام حكيمانۀ خود دستور طبى مهم و كارسازى را بيان مى‌كند كه مراعات آن مى‌تواند از بسيارى از بيمارى‌ها پيش‌گيرى كند و بر نشاط و نموّ جسم و روح انسان بيفزايد، مى‌فرمايد: «از سرما در آغاز آن (در پاييز) بپرهيزيد و در آخرش (نزديك بهار) از آن استقبال كنيد، زيرا در بدن‌ها همان مى‌كند كه با درختان انجام مى‌دهد؛ آغازش مى‌سوزاند و آخرش مى‌روياند و برگ مى‌آورد»؛ (تَوَقَّوُا الْبَرْدَ فِي أَوَّلِهِ، وَ تَلَقَّوْهُ فِي آخِرِهِ؛ فَإِنَّهُ يَفْعَلُ فِي الْأَبْدَانِ كَفِعْلِهِ فِي الْأَشْجَارِ أَوَّلُهُ يُحْرِقُ وَ آخِرُهُ يُورِقُ)
پاييز آغاز سرما است؛ سرمايى آميخته با خشكى هوا كه از گرماى تابستان و نبودن باران سرچشمه گرفته و به همين دليل برگ‌هاى درختان پژمرده مى‌شوند و مى‌ريزند و به اصطلاح، مرگ طبيعت فرا مى‌رسد. همان مرگى كه مولود خشكى و سردى است؛ ولى در آغاز بهار هوا رو به گرمى مى‌رود و معمولاً باران‌هاى پربارى مى‌بارد. آن رطوبت و گرمى دست به دست هم مى‌دهند و سبب شكوفه كردن درختان و برگ آوردن آنها و حيات طبيعت مى‌شوند. همان‌گونه كه قرآن مجيد مى‌فرمايد: «وَ تَرَى اَلْأَرْضَ هٰامِدَةً فَإِذٰا أَنْزَلْنٰا عَلَيْهَا اَلْمٰاءَ اِهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ وَ أَنْبَتَتْ مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ» ؛ و همچنين زمين را (در فصل زمستان) خشك و مرده مى‌بينى و هنگامى كه آب باران بر آن فرو مى‌فرستيم، به جنبش در مى‌آيد و رويش مى‌كند و از هر نوع گياهان بهجت‌انگيز مى‌روياند».
بدن انسان‌ها نيز جزئى از اين طبيعت و متأثر به آثار آن است؛ سرماى خشك پاييز بدن‌ها را ضعيف و نحيف و آمادۀ بيمارى‌ها مى‌كند؛ بنابراين بايد خود را پوشانيد و از آن دور داشت؛ ولى سرماى ملايم آغاز بهار بعد از فصل زمستان كه آميخته با حرارت كم و رطوبت بسيار است به انسان نشاط و نيرو مى‌دهد و مايۀ نموّ و رشد بدن مى‌گردد، ازاين‌رو بايد به استقبال آن رفت.
از آن گذشته در آغاز پاييز چون انسان به گرماى تابستان عادت كرده و باران كمتر باريده هوا آلوده است و انتقال انسان از آن گرما به سرما هرچند تدريجى است در بدن تأثير مى‌گذارد و ميكروب‌هاى بيمارى‌زا در آن نفوذ مى‌كند و ازاين‌رو آگاهان مى‌گويند: اگر آغاز پاييز باران‌هايى ببارد بيمارى‌ها كم مى‌شود؛ اما در پايان زمستان و آغاز بهار، بدن در مقابل سرما مقاوم شده، عوامل بيمارى‌زا بر اثر سرما و باران بسيار كم شده و استقبال از سرماى بهار نه تنها ضررى ندارد بلكه عامل نمو جسم و جان مى‌شود.