📖 امام عليه السلام در اين جملۀ كوتاه و پرمعنا اشاره به نكتهاى مىكند كه متن آن در واقع يك مسألۀ فقهى است و پيام آن يك مسألۀ اجتماعى و سياسى و اخلاقى.
مىفرمايد: «چشم، نگهدارندۀ نشيمنگاه است»؛ (الْعَيْنُ وِكَاءُ السَّه). اشاره به اينكه هنگامى كه انسان به خواب😪 مىرود بسيار مىشود كه وضوى او بر اثر خروج ريح باطل گردد.
💡«وِكاء» به معناى نخى است كه دهانۀ مشك را با آن مىبندند و «السَّه» به معناى نشيمنگاه است.
هنگامى كه اين نخ محكم باشد چيزى از مشك خارج نمىشود ولى زمانى كه آن نخ، باز يا شل شود آنچه در مشك است بيرون مىريزد و اين تعبير به گفتۀ مرحوم سيد رضى از كنايات و تشبيهات عجيب است و منظور امام عليه السلام اين است كه انسان تا خواب😴 نرفته مىتواند خود را حفظ كند تا وضوى او باطل نشود؛ اما زمانى كه به خواب رفت اعضاى او سُست مىشود و نمىتواند خود را حفظ كند و اى بسا چيزى از او خارج شود و وضو باطل گردد و در واقع فلسفۀ بطلان وضو بهسبب خواب، ممكن است همين باشد.
در احاديث اهل سنت جملهاى در ذيل اين حكمت از
#پيامبر_اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده كه اين معنا را روشنتر مىسازد.
در كتاب مغنى ابن قدامة از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله چنين نقل شده است كه فرمود: «العَينُ وِكاءُ السَّهِ فَمَن نامَ فليتَوضّأ»
اين گفتار پرمعنى پيام مهمى در زمينۀ مسائل اجتماعى و اخلاقى و سياسى دارد و به ما مىگويد: اگر چشمانتان بسته باشد خطاهاى زيادى از شما سرمىزند. كسى كه چشمبسته بر سر سفرۀ غذا بنشيند نمىتواند خوب و بد و آنچه را براى او نافع يا زيانبار است تشخيص دهد.
كسى كه چشمبسته در مسائل سياسى وارد مىشود ممكن است سرنوشت جامعهاى را به خطر بيفكند.
كسى كه چشمبسته دوست انتخاب مىكند اى بسا دوستانى را برگزيند كه بلاى جان او شوند.