اندوزی سازگار نیست.
پیام ها:
1- دلباختگان دنیا سزاوار سرزنش و نکوهش اند. «وَیْلَکُمْ»
2- خداوند از فرزانگان بنی اسرائیل به خاطر برخورد با دلباختگان دنیا ستایش می کند. قالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَیْلَکُمْ ...
3- علم واقعی،انسان را به سوی آخرت و تقوی و عمل صالح سوق می دهد.
«قالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَیْلَکُمْ ثَوابُ اللّهِ خَیْرٌ»
4- عالم آگاه کسی است که زرق و برق دنیا او را مجذوب نسازد و دنیاگرایان را تحقیر کند. «قالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَیْلَکُمْ ثَوابُ اللّهِ خَیْرٌ»
5-علما باید مردم را از عشق به دنیا برحذر دارند. «قالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَیْلَکُمْ ثَوابُ اللّهِ خَیْرٌ»
6- اگر چیزی را از کسی منع می کنیم،در صورت لزوم و توان،بهتر از آن را به او عرضه نماییم. «ثَوابُ اللّهِ خَیْرٌ»
7- ایمان و عمل صالح،زمانی سعادت آفرین است که انسان بر آن پایدار باشد.
«آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ لا یُلَقّاها إِلاَّ الصّابِرُونَ»
فَخَسَفْنا بِهِ وَ بِدارِهِ الْأَرْضَ فَما کانَ لَهُ مِنْ فِئَهٍ یَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللّهِ وَ ما کانَ مِنَ المُنْتَصِرِینَ«81»
پس ما،او و خانه اش را به زمین فرو بردیم و هیچ گروهی نبود که او رادر برابر قهر خداوند یاری کند و خودش نیز نمی توانست از خویش دفاع نماید.
نکته ها:
*انسان می تواند در دو قوس حرکت کند:قوس صعودی که به معراج رسد و قوس نزولی که به زمین فرو رود.
پیام ها:
1- نتیجه ظلم،هلاکت است. فَبَغی عَلَیْهِمْ ... فَخَسَفْنا بِهِ
2- زمین،گاهی مأمور قهر خداوند است. «فَخَسَفْنا بِهِ وَ بِدارِهِ الْأَرْضَ»
3- سرانجام ثروت اندوزی،بخل،غرور و هلاکت است. «فَخَسَفْنا بِهِ وَ بِدارِهِ الْأَرْضَ»
4- ثروت،وسیله ی نجات نیست. «ما کانَ مِنَ المُنْتَصِرِینَ»
وَ أَصْبَحَ الَّذِینَ تَمَنَّوْا مَکانَهُ بِالْأَمْسِ یَقُولُونَ وَیْکَأَنَّ اللّهَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ یَقْدِرُ لَوْ لا أَنْ مَنَّ اللّهُ عَلَیْنا لَخَسَفَ بِنا وَیْکَأَنَّهُ لا یُفْلِحُ الْکافِرُونَ«82»
و همان کسانی که موقعیّت دیروز او(قارون)را آرزو می کردند(با دیدن صحنه هلاکت او)می گفتند:وای!(بر ما)گویا خداوند،(رزق و)روزی را بر هرکس از بندگانش که بخواهد،گشاده و یا تنگ می گرداند،(و)اگر خداوند بر ما منت ننهاده بود،هر آینه ما را نیز(با او)به قعر زمین برده بود،وای! گویی کافران،رستگار نمی شوند.
پیام ها:
1- در برخورد با مسائل،زود قضاوت نکنیم.(آنان که دیروز حسرت می خوردند ای کاش مثل قارون بودند،امروز می گویند:چه خوب شد که ما مثل او نبودیم) تَمَنَّوْا مَکانَهُ بِالْأَمْسِ یَقُولُونَ - وَیْکَأَنَّهُ ...
2- هرگز نخواهیم که مانند ثروتمندانِ مغرور و غافل باشیم. تَمَنَّوْا مَکانَهُ ... وَیْکَأَنَّ
3- به جای تمنّای ثروت دیگران،به داده های الهی قانع باشیم. تَمَنَّوْا مَکانَهُ ... یَبْسُطُ الرِّزْقَ ... وَ یَقْدِرُ
4- همه آرزوها،به صلاح نیست. «تَمَنَّوْا مَکانَهُ»
5-گاه،مستجاب نشدن دعا و برآورده نگردیدن آرزو،بزرگ ترین لطف و منت الهی بر انسان است. تَمَنَّوْا مَکانَهُ ... مَنَّ اللّهُ عَلَیْنا
6- حوادث،سبب بیداری فطرت ها و تغییر پندارها و خواسته های غلط است.
«لَوْ لا أَنْ مَنَّ اللّهُ عَلَیْنا»
7- ثروتی که انسان،آن را از جانب خدا و برای او نداند،او را به کفر می رساند.
«لا یُفْلِحُ الْکافِرُونَ»
تِلْکَ الدّارُ الْآخِرَهُ نَجْعَلُها لِلَّذِینَ لا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ«83»
(ما،نجات و سعادت در)آن سرای آخرت را(تنها)برای کسانی قرار می دهیم که خواستار برتری و فساد در زمین نباشند و سرانجام، (رستگاری)از آن پرهیزکاران است.
نکته ها:
*این آیه به منزله قطعنامه داستان قارون است که هر گونه ثروت اندوزی و برتری جویی، مایه ی هلاکت در دنیا و شقاوت در آخرت می شود.بر اساس روایات،حضرت علی علیه السلام،این آیه را برای تاجران بازار تلاوت می فرمود. [94]امام خمینی قدس سره بنیانگذار جمهوری اسلامی نیز در پایان درس اخلاقشان برای طلاّب و فضلای حوزه ی علمیّه ی قم به آن عنایت داشتند.
*در حدیث می خوانیم که اگر کسی به واسطه بهتر بودن بند کفشش بر دیگری خود را برتر ببیند،جزو کسانی است که اراده ی علوّ در زمین دارند.
چه بسیارند کسانی که در تهیه مسکن،مرکب،لباس،کلام،ازدواج و نام گذاری فرزند،کاری می کنند که در جامعه نمودی داشته باشند و مردم متوجّه آنان شوند که به فرموده روایت، این افراد اراده برتری در زمین دارند و از بهشت محرومند.
پیام ها:
1- سرای آخرت بس عظیم است.(کلمه ی «تِلْکَ» برای بیان عظمت است)
2- هرگونه برتری طلبی،ممنوع است. «لا یُرِیدُونَ عُلُوًّا»
3- منشأ فساد،برتری جویی است. لا یُرِ