پ مثل پوپولیسم یا: پوپولیسم خام پزشکیان و خطر سقوط در وضع پیشاسیاست ۱. با کمال احترام مسعود پزشکیان خودِ پوپولیسم است، آنهم پوپولیسم خام. پوپولیسم خام یعنی چه؟ یعنی برخلاف اشکال متعارف پوپولیسم که ایدئولوژی‌های سیاسی را خرج کنش خود می‌کند، این‌بار این پوپولیسم خام است که خرج ایدئولوژی‌ها و گروههای ذی‌نفع متناسب با آن می‌شود. خدا می‌داند اگر در میان نامزدهای اصولگرا کسی چون او در میدان بود، اصلاح‌طلبان گوش فلک را از بانگ "خطر ظهور پوپولیسم" کر می‌کردند. ۲. بهزاد نبوی، چریک پیر اصلاحات می‌گوید بگذارید پزشکیان خودش باشد. ماجرا این است: ایدئولوژی و ذی‌نفعانش این‌بار در کمین‌اند تا از نردبان پوپولیسم بالا روند و بعد از آن بی‌درنگ نردبان را کنار خواهند زد. پزشکیان می‌گوید من از اینها استفاده می‌کنم چون رای می‌خواهم-یعنی می‌خواهد با فاصله‌گذاری از رادیکالیسم اصلاحات هم از مواهب آن بهره ببرد و هم مضراتش را کنار بگذارد-؛ اما از آنجا که پزشکیان در سیاست ساده و نقش‌پذیر و خام است، رابطه معکوس خواهد بود: آنها او را در هاضمه خویش مستحیل خواهند کرد. ۳. پزشکیان آدم شریفی است ولی جهان سیاست را نمی‌شناسد. فکر می‌کند نزاعهای سیاسی "دعوای الکی" است و می‌توان با گفتگو و رجوع به کارشناسان رفعش کرد. این البته مزیت نسبی اوست که اهل دعوا نیست، برخلاف جریان حامی‌اش که سیاست را فقط با نزاع و دشمن‌سازی داخلی پیش می‌برد (با دوستان خصومت با دشمنان مدارا) اما نیروی "پوپولیسم غوغاسالار" در پس پوپولیسم خام پزشکیان مخفی شده است. ۴. پوپولیسم غوغاسالار چیست؟ در ادب فارسی و عربی، کلمه "غوغاء" بمعنی خیل مردمان است از جهت نابخردی و شکل‌پذیری و همج‌الرعاء‌بودن... "غوغایی" کسی است که مردم را با تحریک عواطف سطحی و احساسات خامشان به میدان می‌کشد و هنگامه به‌پا می‌کند. مردم‌گرایی اصلاح‌طلبان، غوغاسالارانه است. ۸۸ نمونه آن. سیاست جاری و خرد عمومی و منافع ملی، قربانی این منش غوغایی است. اصلاح‌طلبان می‌توانستند در چهارچوب جمهوری اسلامی و منافع ملی، ایده‌هایی چون "آزادی" و گرایش به "تعامل با غرب" را نمایندگی کنند. احزاب در یک سیستم سیاسی، هریک در اولویت‌بخشی به ارزشهای بنیادین از هم ممتاز می‌شوند. اما اصلاح‌طلبان این ارزشها و گرایشها را گروگان کام‌جویی سیاسی و رادیکالیسم تمامیت‌خواهانه خود کردند. رادیکالیسمی که چون "دیگری" را به‌رسمیت نمی‌شناسد، خود نیز به‌رسمیت شناخته نخواهد شد؛ گرچه باتمام این احوال نظام آنها را در بازی شریک می‌کند. ۵. پوپولیسم خام پزشکیان، با سبد رای متفاوتی از سبد رای پوپولیسم غوغایی اصلاح‌طلبان کار می‌کند. سبد رای پزشکیان تا حد زیادی با سبد رای احمدی‌نژاد و حتی رئیسی مشترک است، ترکیب درهمی از نارضایتی‌ها و بیم‌ها و امیدهایی که چون خام است، مرز روشنی ندارد. ۶. پزشکیان آدم خوبی است ولی باید نگران باشیم از یک آشوب و پریشانی بی‌لگام که نتیجه ذاتی این خامی و شکل‌پذیری و بساطت است. بساطتی که وضع "پیشاسیاست" را یادآوری می‌کند: وضع طبیعی و خام امور، وضع جهان بی‌دعوا و پر از صلح نیست؛ دقیقا وضع "جنگ همه با همه" است. #سید_حسین_شهرستانی https://eitaa.com/sokhanesadeed