مراد از عبادت احرار چیست؟
علامه طباطبایی میفرمایند سه راه برای تربیت اخلاقی وجود دارد که شامل راه فلاسفه یونان، راه انبیا و راه قرآن است. فلاسفه یونان و مخصوصا قاعده طلایی ارسطویی بر فواید دنیوی فضایل اخلاقی تأکید دارند چراکه فواید دنیایی دارد و اگر کسی نفس خود را بسازد با متخلق شدن به فضایل اخلاقی به منافع دنیوی زیادی میرسد. انبیا(ع) در همین راستا مردم را به منافع اخروی توجه میدادند. در شیوه سوم خداوند میفرمایند فضایل اخلاقی هم فواید دنیوی و هم اخروی دارد.
شیوهای که مرحوم علامه طباطبایی مختص قرآن میداند شیوهای است که قرآن انسان را دعوت به اخلاق میکند لذا میتوان اسم آن را اخلاق مخلصانه یا قرآنی گذاشت. این اخلاق، ریشه رذایل را خشک میکند. البته اگر خداوند انسان را به اخلاق مخلصانه دعوت میکند حتماً فواید دنیوی و اخروی نصیب وی میشود. حضرت علی(ع) میفرمایند عبادت من، نه ناشی از خوف از آتش یا شوق بهشت نیست بلکه به خاطر اینکه خدا را یافتم وی را عبادت میکنم. این همان عبادت احرار است. البته انسان در این شرایط از جهنم نیز نجات پیدا کرده و بهشت نصیب وی میشود.
چگونه حب دنیا را بر امور اخروی مقدم نکنیم
در این آیه به حب اشاره شده اما ممکن است این بحث مطرح شود که دوست داشتن دست انسان نیست بنابراین چگونه میتوانیم برخی چیزها همانند آن هشت مورد را دوست نداشته باشیم. در جواب باید گفت که این دوست داشتن قطعا اختیاری است وگرنه مقدمه تکلیف قرار نمیگرفتند. بنابراین حب این امور شرعاً و اخلاقاً جایز است و هیچ اشکالی ندارد که آنها را دوست داشته باشیم و اساساً نمیشود انسان در این دنیا زندگی کند و این حب را نداشته باشد. پس اگر اصل آن نفی نشده پس خداوند چه چیزی را نفی کرده است؟
آنچه مذمت و نهی میشود این است که آن هشت مورد را به گونهای دوست داشته باشیم که با دوست داشتن خداوند، رسول و جهاد تعارض پیدا نکند. حال چه راهکاری وجود دارد که بتوانیم حب امور دنیایی را بر امور اخروی و معنوی مقدم نکنیم؟ به نظر میرسد برای اینکه بتوانیم مصادیق حب دنیا را بر مصادیق حب اخروی مقدم ندانیم باید بدانیم دنیا فی نفسه مذموم نیست اما آنچه مذموم است وابستگی و دلبستگی افراطی به دنیاست. دنیا مخلوق خدا و محترم است بنابراین وقتی چالشی بین امور دنیوی و اخروی پیش بیاید انسان مؤمن، امور اخروی را انتخاب میکند. البته همه انسانها و حتی معصومین(ع) خانواده خود را دوست دارند لذا در جریان حادثه کربلا امام حسین(ع) مظهر عاطفه است و بعضاً برای خانوادهاش گریه هم میکند چون خانوادهاش را دوست دارد.
کانال گرین خبر :
https://eitaa.com/joinchat/2770010212Cce88765a2e