نکتههای سورۀ اعراف- آیۀ ۹۶:
«بَرَکاتٍ» جمع «بَرَکاتٍ»، به موهبتهای ثابت و پایدار گفته میشود، در مقابل چیزهای گذرا. در معنای «برکات»، کثرت، خیر و افزایش وجود دارد. برکات، شامل برکاتهای مادّی و معنوی میشود، مثل برکات در عمر، دارایی، علم، کتاب و امثال آن.
سؤال: اگر ایمان و تقوا سبب نزول برکات است، پس چرا کشورهای کافر، وضع بهتری دارند و کشورهای اسلامی با مشکلات فراوانی روبرو هستند؟
پاسخ: اوّلًا آن کشورها از نظر علم و صنعت جلو هستند، ولی از نظر روحی و روانی آرامش ندارند. از این نظر آنان نیز مشکلات فراوانی دارند.
ثانیاً: اغلب کشورهای اسلامی، تنها نام اسلام را با خود دارند و قوانین و رهنمودهای دین اسلام در آنجا حاکم نمیباشد.
به علاوه گاهی رفاه مادّی، نوعی قهر الهی است. چنان که قرآن میفرماید: «فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ کُلِّ شَیْءٍ» (انعام، ۴۴) چون تذکّرات الهی را فراموش کردند، درهای همه چیز را به رویشان گشودیم تا سرمست شوند.
در قرآن، دو نوع گشایش برای دو گروه مطرح است:
الف: رفاه و گشایش برای خوبان که همراه برکات است، «لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ». ب: رفاه و گشایش برای کفّار و نااهلان که دیگر همراه برکات نیست، «فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ کُلِّ شَیْءٍ»، زیرا چه بسا نعمتها، ناپایدار و سبب غفلت و غرور و طغیان باشد. خداوند، این رفاه و گشایش کفّار را وسیلۀ مهلت و پرشدن پیمانۀ آنان قرار داده است. بنابراین به هر نعمت ظاهری نباید دل خوش کرد، زیرا اگر این نعمتها برای مؤمنین باشد، مایۀ برکات است، و اگر برای کفّار باشد، ناپایدار و وسیلۀ قهر الهی است.