🔹 جلوه‌های موسیقی در نغمه‌های آیینی / تلاوت حرفه‌ای قرآن؛ مجموعه‌ای از نغمه‌های زیبا
🔸 مهدی دغاغله با بیان اینکه تلاوت حرفه‌ای قرآن، مجموعه‌ای از نغمه‌های زیبا است که ما را از هر نوع ملودی دیگری بی‌نیاز می‌کند، گفت: ترکیب مقام‌ها در تلاوت قرآن بالاست که همین آن را فنی‌تر و هنری‌تر می‌کند و یکی از وجوه مهجوریت قرآن همین است که جلوه‌های هنری تلاوت حرفه‌ای قرآن شناخته نشده است.
🔸 به گزارش ایکنا، مهدی دغاغله، مدرس و پیشکسوت قرآن کریم درباره «جلوه‌های موسیقی در نغمه‌های آیینی» در صفحه خود در فضای مجازی، گفت: نغمه‌های آیینی همه در زیر چتر موسیقی هستند؛ نغمه‌هایی که رتیم سنگینی دارند یا نغمه‌هایی که بدون ساز باشند مثل قرائت قرآن که گل سرسبد همه نغمه‌های آیینی است، اذان، تواشیح، سروده‌های دینی همراه با موسیقی مثل آهنگ‌های سامی یوسف و ماهر زین همه به دلیل موضوعیت‌شان تحت عنوان نغمه‌های آیینی قرار می‌گیرند. در کلیساها برای نغمه‌های آیینی اصطلاح «تراتیل» را استفاده می‌کنند که شبیه موسیقی شرق است.
🔸 وی درباره استفاده از مقام در اذان نیز با اشاره به الهام گرفتن آهنگساز فیلم «محمدرسول الله(ص)» از اذان برای ساخت این آهنگ گفت: آهنگساز فیلم «محمد رسول(ص)» ساخته مصطفی عقاد یک موزیسین فرانسوی است که در مصاحبه خود درباره نحوه ساختن آهنگ این فیلم می‌گوید: «دو ماه در فضای متناسب با فیلم به سر بردم و یک روز صدایی از دور شنیدم که حال عجیبی به من داد.» آن صدا، صدای اذان بود که در مقام حجاز یا همایون فارسی خوانده می‌شد و آهنگساز فیلم بر اساس همین مقام، آهنگ فیلم را می‌سازد. چرا ما وقتی این موسیقی را می‌شنویم یک حس معنوی به ما دست می‌دهد؟ این حس معنوی به خاستگاه آن موسیقی یعنی اذان برمی‌گردد.
🔸 وی اظهار کرد: در تلاوت قرآن هم این ارتباط‌‌ها وجود دارد. اگر بخواهیم مقایسه‌ای بین موسیقی تلاوت قرآن و موسیقی غیر آن انجام دهیم، ارتباط تنگاتنگی می‌بینیم به دلیل اینکه فواصل موسیقایی یکی هستند. همچنانکه حروف الفبای فارسی ۳۲ حرف هستند و متن چه دینی باشد چه غیردینی از همین ۳۲ حرف استفاده می‌کنیم، نغمه‌ها هم به همین شکل است؛ چه دینی و چه غیردینی از لحاظ نُت اشتراک دارند.
🔸 این قاری قرآن با ذکر مثالی ادامه داد: از مقام عجم یا دستگاه ماهور برای ساخت سروده‌های کودکان استفاده می‌کنند چون ساده و با نشاط است. ۹۰ درصد سروده‌های ملی هم با این مقام ساخته می‌شوند. این مقام جهانی‌ترین مقام است. کاربرد این مقام در نغمه‌های آیینی زمانی است که می‌خواهیم مفهوم قاطعیت را ایجاد کنیم. در برخی از آیات قرآن که دستور الهی صادر می‌شود، مقام مناسب خواندن آیات، همین مقام است.
🔸 دغاغله در ادامه گفت: در نغمه‌های آیینی همیشه مفهوم متن در نوع مقام تأثیر دارد و کلاً این ویژگی موسیقی شرق است برخلاف غرب که موسیقی بدون متن دارند؛ ما متن یا شعر را با هم ادغام می‌کنیم.
🔸 این داور مسابقات بین‌المللی قرآن با بیان اینکه دلیل برتر بودن تلاوت قرآن کریم و اذان و تواشیح نسبت به دیگر نغمه‌های دینی این است که وقتی آنها را گوش می‌کنید انتقال‌های موسیقایی زیادی در آنها می‌بینید، افزود: در مصر بیشتر مردم تلاوت قرآن را برای لذت بردن از موسیقی آن گوش می‌دهند. در تلاوت قرآن، ترکیب مقام‌ها یا مدولاسیون بالاست. قاریان قرآن در این زمینه خیلی جلوتر از اهالی موسیقی هستند. چون استفاده از مقام در تلاوت قرآن سخت‌تر و فنی‌تر است. در این مقایسه فعلا کاری به جنبه‌های معنوی تلاوت نداریم و فقط از نظر جلوه‌های هنری صحبت می‌کنیم که از این نظر هم تلاوت قرآن فنی‌تر و هنری‌تر است.
🔸 وی ادامه داد: اگر می‌گوییم موسیقی، تأثیر بسیار خوب و مثبتی بر روح و روان ما دارد؛ این تأثیر را می‌توانیم همه جا بیابیم. وقتی اذان گوش می‌کنیم یا نوحه «ممد نبودی ببینی» را گوش می‌دهیم، همین اثر را می‌بینیم؛ اما وقتی به سراغ قرآن می‌آییم بانکی از نغمه‌های زیبا در آن می‌یابیم که ما را از هر نوع ملودی دیگری بی‌نیاز می‌کند.
🔸 این مدرس پیشکسوت قرآن تصریح کرد: یکی از وجوه مهجوریت قرآن همین است که جلوه‌های هنری تلاوت حرفه‌ای قرآن شناخته نشده است.
🔸 وی در ادامه برای کسانی که می‌خواهند ملودی‌های زیبا در تلاوت را بشنوند، سوره بقره مصطفی اسماعیل، سوره حشر مرحوم منشاوی، تلاوت‌های استاد شبیب و محمدعمران را معرفی کرد و افزود: موسیقی یک سری فواصل صدایی است. نظم صداها یا موسیقی برای روح انسان مانند غذا برای بدن است. موسیقی یکی از وجوه تمایز انسان و غیرانسان است؛ اذان، تلاوت قرآن و ادعیه هم زیرمجموعه موسیقی هستند و در آنها جلوه‌های هنری موسیقی بیشتر شنیده می‌شود.
🎼 کانال رسمی موسیقی مصاف
@masafmusic