✅ یا عالم و یا حکیم! ✅ آیا «ابن مقله شیرازی» را می‌شناسید؟! (۲) او خط نسخ را در سال 310 ق در زمان المقتدر عباسی و وزارت ابن فرات اختراع و وضع كرد كه به مناسبت سهولت در تحریر، ناسخ خطوط دیگر شد و از همین‌رو "نسخ" نام گرفت و از همان زمان در ممالك اسلامی شایع و رایج گردید. ابن مقله هر یك از این خطوط را برای نوشتن مطلبی مخصوص تعیین كرد و الف را مقیاس اساسی حروف قرار داد. ابن‌مقله، خط محقق را از خط کوفی و نسخ قدیمی بیرون کشید و آن را قاعده‌مند کرد. سپس خط ریحان را ایجاد کرد. بعد از آن خط ثلث را از خط ریحان اخذ کرده و قاعده‌مند ساخت. بعد از آن‌ها به شکل‌دادن و منزه کردن خط نسخ پرداخت. ابن‌مقله قرآنی به خط نسخ نوشت و خطوط محقق و ریحانی و کوفی را در سر سوره‌ها قرار داد و هنگامی که خواست کتابت قرآن با سایر خطوط فرق داشته باشد خط توقیع را ابداع کرد. ابن مقله ۱۲ قاعده برای زیبایی خط تعیین کرد که به اصول دوازده‌گانه خوشنویسی معروفند. اینک و پس از گذشت بیش از ۱۰۰۰ سال نیز اعتبار خود را حفظ کرده‌اند. این قواعد عبارتند از: ترکیب، کرسی، نسبت، ضعف، قوت، سطح، دور، صعود مجاز، نزول مجاز، اصول، صفا و شأن. اختراع نوعی خط به نام "خط منسوب" كه بعدها به‌دست ابن بوّاب تكمیل شد نیز به او یا برادرش ابوعبدالله حسن منسوب است. پس از ابن‌مقله افرادی چون «محمد بن سمسانی» و «محمد بن اسعد» شیوه او را فرا گرفتند و یک سده بعد، «ابوالحسن علی بن هلال» معروف به «ابن بواب» این شیوه را از آن دو آموخت و تکمیل کرد و تمامی خطوطی که ابن‌مقله پدیدآورده بود را کامل کرد. (ابن مقله، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۴) آثار برجای مانده از ابن مقله عبارتند از: «رساله فی علم‌الخط ‌‌و القلم» (موجود در دارالكتب)، «رساله فی میزان ‌الخط» (موجود در كتابخانه عطارین تونس) و مرقّعی از خطاطان مختلف كه در كتابخانه سلطنتی (سابق) در تهران موجود است. همچنین از وی چند نامه برجای مانده كه در مآخذ از آنها یاد شده است. (دائره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی، مدخل "ابن مقله" از علی رفیعی (دابا)؛ تلخیص نوری السادات شاهنگیان) 👈 ادامه دارد... ✏️ @medademan https://eitaa.com/joinchat/4259250201C60440c06cc