«گروه ویژه اقدام مالی» (FATF) چیست؟ و مزایا و مضرات پیوست ایران به آن چه خواهد بود؟ ✍مجید رجبی «گروه ویژه اقدام مالی» (FATF) یک سازمان بین‌المللی است که در سال ۱۹۸۹ برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم تأسیس شد. این سازمان با تعیین استانداردهای جهانی برای مقابله با این جرائم، تلاش می‌کند تا سیستم مالی بین‌المللی را ایمن‌تر کند. FATF استانداردهای خود را از طریق توصیه‌نامه‌هایی ارائه می‌دهد که کشورهای عضو موظف به اجرای آن‌ها هستند. عدم رعایت این توصیه‌نامه‌ها می‌تواند منجر به قرار گرفتن کشور در لیست سیاه FATF شود، که پیامدهای منفی اقتصادی و سیاسی در پی خواهد داشت. مزایای پیوستن: پیوستن به FATF می‌تواند به بهبود تصویر بین‌المللی ایران کمک کند و منجر به افزایش اعتماد به سیستم مالی آن شود و زمینه را برای همکاری‌های اقتصادی و سیاسی بیشتر فراهم کند. اما این مزایا مشروط به رفع تحریم‌ها و بهبود روابط بین‌المللی است. تسهیل مبادلات مالی نیز تنها در صورت رفع تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی قابل دستیابی است. در حال حاضر، مضرات پیوستن به FATF به مراتب بیشتر از مزایای آن است. لغو تحریم‌ها و بهبود روابط، پیش‌شرط تحقق مزایای FATF است. مضرات پیوستن: پیوستن ایران به FATF با چالش‌ها و مضرات جدی همراه است که شامل موارد زیر می‌باشد: ۱- کاهش حاکمیت ملی: اجرای استانداردهای FATF مستلزم تغییرات اساسی در قوانین و مقررات مالی ایران است. این تغییرات، به طور مستقیم بر استقلال ایران در مدیریت سیستم مالی داخلی و اتخاذ سیاست‌های اقتصادی مستقل تأثیر می‌گذارد. الزام به شفاف‌سازی کامل تراکنش‌های مالی می‌تواند به محدود شدن سیاست‌های مالی دولت در حمایت از بخش‌های خاص اقتصاد و یا پروژه‌های کلیدی منجر شود. این محدودیت‌ها عملاً امکان اجرای سیاست‌های اقتصادی مستقل را کاهش می‌دهند. ۲- محدودیت در تامین مالی: پیاده‌سازی استانداردهای FATF و شفافیت مالی بیشتر، می‌تواند دسترسی برخی نهادها و گروه‌ها، به ویژه آن‌هایی که با تحریم‌ روبرو هستند، به منابع مالی را به شدت محدود کند. این امر می‌تواند بر توانایی ایران در حمایت از برنامه‌های کلیدی، از جمله برنامه‌های دفاعی و یا پروژه‌های زیربنایی، تاثیر منفی بگذارد. محدودیت‌ها در انتقال وجوه می‌تواند اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی را نیز به مخاطره اندازد. ۳- کاهش توانایی دور زدن تحریم‌ها:«FATF» با ارائه چهارچوبی برای شفافی مالی بین‌المللی، تلاش می‌کند تا امکان دور زدن تحریم‌ها را کاهش دهد. پیوستن به FATF، به طور ضمنی، به معنای همکاری بیشتر با سیستم مالی بین‌المللی و رعایت قوانین و مقررات آن است. این امر می‌تواند توانایی ایران را در استفاده از روش‌های غیرمستقیم برای تامین مالی در شرایط تحریم، به شدت کاهش دهد و دسترسی به منابع مالی حیاتی را دشوارتر کند. به عبارت دیگر، شفاف‌سازی اجباری منابع درآمدی، امکان دور زدنتحریم‌ها را به حداقل می‌رساند و قدرت چانه‌زنی تهران در مذاکرات احتمالی را کاهش می‌دهد. ۴- خطرات امنیتی: پیامدهای امنیتی نیز بسیار حائز اهمیت است. شناسایی دقیق منابع مالی نهادهای نظامی و گروه‌های مقاومت، توان لجستیکی و نفوذ منطقه‌ای ایران را به شدت کاهش خواهد داد. این موضوع می‌تواند موازنه قدرت در خاورمیانه را به نفع رقبای منطقه‌ای تغییر دهد. ۵- اعمال تحریم‌های بیشتر: حتی با پیوستن به FATF، احتمال اعمال تحریم‌های جدید از سوی برخی از کشورهای غربی وجود دارد. بهانه این تحریم‌ها می‌تواند عدم اجرای کامل استانداردهای FATF یا عدم همکاری کافی با این سازمان باشد. در این صورت، پیوستن به FATF نه تنها مزایای قابل توجهی ندارد، بلکه می‌تواند بهانه‌ای برای اعمال فشارهای بیشتر بر ایران شود. بخصوص که ایران تمام منابع مالی و روش‌های کسب درآمد خود را آشکار کرده. در این شرایط اعمال تحریم‌ها دقیق‌تر و مخرب‌تر، آسان‌تر و اجرایی‌تر می‌شود.