❗️خطاهای ناشی از نبود ارتباط شناسی در ترجمه های قرآن📚- مسعود نوروزی راهی (ارتباط شناس)✅ زبان وسیله ارتباط است و از موضوعات مورد بررسی در ارتباط شناسی. ترجمه، از هر زبانی و به هر زبانی، علاوه بر دانستن لغت و دستور زبان، به ارتباط شناسی لااقل در سطح ساده اش نیازمند است و بدون آن ، فقط به اتکای دانستن لغت و دستور زبان ، ترجمه کردن، آن سطح از معنا را در ترجمه نتیجه نمی دهد که حتی گاهی ترجمه به بیراهه و سردرگمی می رسد.در این نوشتار، بر آنم نمونه ای از این عدم توجه به ارتباط شناسی را در ترجمه قرآن ، شرح دهم و به آسیب شناسی ترجمه وحی بپردازم. مثلا در آیه 97 سوره نساء آمده: إِنَّ الَّذينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلائِکَةُ ظالِمي‏ أَنْفُسِهِمْ قالُوا فيمَ کُنْتُمْ قالُوا کُنَّا مُسْتَضْعَفينَ فِي الْأَرْضِ قالُوا أَ لَمْ تَکُنْ أَرْضُ اللَّهِ واسِعَةً فَتُهاجِرُوا فيها فَأُولئِکَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ ساءَتْ مَصيراً درباره آیه 97 سوره نساء ترجمه هایی که دیده ام همه در مفهوم همسان هستند و فقط در کلمات تفاوت دارند.در تمام این ترجمه ها، عدم توجه به ارتباط شناسی ساده (نه ارتباط شناسی وحی یا قرآن یا زبان عربی، بلکه همان ارتباط شناسی ساده) مشهود است.به گونه ای که همین عدم توجه به ارتباط شناسی ساده، دومینو وار، سبب شده در ترجمه این آیه به ارتباط شناسی وحی و زبان عربی نیز بی توجهی شود و در نتیجه، ترجمه کارآمدی حاصل نشود.در ابتدا چند نمونه از ترجمه های در قرآن های منتشر شده و موجود در بازار نشر را با هم می خوانیم: ترجمه آیت الله مشکینی از این قرار است: همانا کسانی که فرشتگان آنها را در حالی که ستمکار نفس خویشند قبض روح می کنند ( به آنها ) گویند: در چه ( حالی از نظر دین ) بودید؟ گویند: ما در زمین مستضعف بودیم ( ناتوان شده در جنبه ایمان و عمل ) . فرشتگان گویند: آیا زمین خداوند وسیع نبود تا در آن ( از محیط کفر به محیط اسلام ) مهاجرت کنید؟! پس آنان جایگاهشان جهنم است و آن بد جای بازگشتی است. ترجمه آیت الله مکارم چنین است: کسانی که فرشتگان ( قبض ارواح ) ، روح آنها را گرفتند در حالی که به خویشتن ستم کرده بودند ، به آنها گفتند: «شما در چه حالی بودید؟ ( و چرا با اینکه مسلمان بودید ، در صفِ کفّار جای داشتید؟! ) » گفتند: «ما در سرزمین خود ، تحت فشار و مستضعف بودیم.» آنها [ فرشتگان ] گفتند: «مگر سرزمین خدا ، پهناور نبود که مهاجرت کنید؟!» آنها ( عذری نداشتند ، و ) جایگاهشان دوزخ است ، و سرانجام بدی دارند. ترجمه آیت الله موسوی همدانی چنین است: کسانی که فرشتگان قابض ارواح در حالی جانشان را می گیرند که ستمگر خویشند از ایشان می پرسند: مگر چه وضعی داشتید که این چنین به خود ستم کردید می گویند: در سرزمینی که زندگی می کردیم ، اقویا ما را به استضعاف کشیدند ، می پرسند: مگر زمین خدا وسیع نبود و نمی شد به سرزمینی دیگر مهاجرت کنید؟ و چون پاسخ و حجتی ندارند منزلگاهشان جهنم است که چه بد سر انجامی اس ترجمه الهی قمشه ای چنین است: آنان که فرشتگان ، جانشان را در حالی که ظالم به خود بوده اند می گیرند ، از آنها پرسند که در چه کار بودید؟ پاسخ دهند که ما در روی زمین مردمی ضعیف و ناتوان بودیم. فرشتگان گویند: آیا زمین خدا پهناور نبود که در آن هجرت کنید؟! و مأوای ایشان جهنم است و آن بد جایگاه بازگشتی است. ترجمه فولادوند چنین است: آنان که فرشتگان ، جانشان را در حالی که ظالم به خود بوده اند می گیرند ، از آنها پرسند که در چه کار بودید؟ پاسخ دهند که ما در روی زمین مردمی ضعیف و ناتوان بودیم. فرشتگان گویند: آیا زمین خدا پهناور نبود که در آن هجرت کنید؟! و مأوای ایشان جهنم است و آن بد جایگاه بازگشتی است. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی چنین است: کسانى که فرشتگان جانشان را مى‌گیرند و آنان بر خود ستم روا داشته‌اند، به ایشان گویند در چه حال بودید؟ گویند ما در سرزمین خود مستضعف بودیم، گویند آیا مگر زمین خداوند وسیع نبود که بتوانید در آن [به هر کجا که خواهید] هجرت کنید؟ سرا و سرانجام اینان جهنم است و چه بد سرانجامى است‌ ترجمه تفسیر راهنما که تحت اشراف هاشمی رفسنجانی تدوین شد چنین است: همانا کسانى که فرشتگان جانشان را در حالى مى گیرند که به خود ستم کرده اند [به آنان ]مى گویند: در چه حالى بودید؟ مى گویند: ما در این سرزمین مستضعف بودیم. مى گویند: آیا زمین خدا وسیع نبود تا در آن هجرت کنید؟ پس اینان جایشان جهنّم است و چه بد بازگشتگاهى است نکته هایی حساس در ترجمه این آیه مغفول مانده است: